Cách chữa viêm họng hạt bằng thuốc Đông y an toàn, hiệu quả

Áp dụng cách chữa viêm họng hạt bằng thuốc Đông y là một phương pháp điều trị an toàn và tương đối hiệu quả. Tuy nhiên, điều trị bằng Đông y muốn đạt kết quả tôt cần có sự tương thích giữa bài thuốc và cơ địa của người bệnh. Cùng tìm hiểu quan điểm và phương hướng điều trị bệnh viêm họng trong Đông y thông qua bài viết sau đây.

Quan điểm bệnh viêm họng hạt trong Đông y

Với y học hiện đại, bệnh viêm họng chủ yếu xuất hiện khi có sự tấn công của các tác nhân gây bệnh xâm nhập qua đường hô hấp. Đa số các trường hợp nhiễm bệnh do virus, vi khuẩn gây tình trạng viêm nhiễm niêm mạc hầu họng. Người bệnh xuất hiện các triệu chứng ho, đau họng, khó thở,…

Để có cách chữa viêm họng hạt bằng thuốc Đông y hiệu quả, trước hết cần biết theo y học cổ truyền, họng là cửa ngõ lưu thông của cơ thể với môi trường ngoài và là bộ phận kết nối với tạng phế – một trong năm tạng quan trọng nhất. Phế là tạng phủ đóng vai trò chủ yếu trong điều hòa khí huyết, giúp cơ thể chống lại tà khí từ môi trường bên ngoài. 

Trong cơ thể tồn tại hai thể chính khí và tà khí. Khi phế bị thương tổn tạo cơ hội cho tà khí xâm nhập sâu vào trong cơ thể và gây bệnh viêm nhiễm. Tuy nhiên, nếu chính khí của cơ thể mạnh (người bệnh có sức đề kháng tốt) sẽ tự đẩy lùi tà khí, bảo vệ cơ thể khỏi các bệnh lý hô hấp. 

Do đó, các cách chữa viêm họng hạt bằng thuốc Đông y tập trung vào cơ chế khu tà (đẩy lùi tà khí ra khỏi cơ thể). Cần chú ý đến hai giai đoạn điều trị như sau khi dùng thuốc Đông y:

• Tà khí còn ở phế: Dùng các bài thuốc sơ giải là chủ yếu (sơ can giải uất, sơ phong giải độc)
• Tà khí đi vào lý: Ưu tiên sử dụng các bài thuốc thanh nhiệt giải độc

Để việc điều trị hiệu quả và an toàn nhất, người bệnh nên đi khám tại các trung tâm Đông y nếu muốn lựa chọn phương pháp này trong việc điều trị. Bác sĩ sẽ dựa vào các triệu chứng lâm sàng và bắt mạch, khám toàn diện để đưa ra bài thuốc phù hợp nhất.

7 cách chữa viêm họng hạt bằng Đông y theo thể bệnh

Các bài cách chữa viêm họng hạt bằng thuốc Đông y thường được chia theo thể bệnh và từng trường hợp người bệnh cụ thể. Dưới đây là một số thể bệnh viêm họng thường gặp và các bài thuốc tương ứng, người bệnh có thể tham khảo:

Cách chữa viêm họng hạt bằng thuốc Đông y với thể cấp tính

Với thể bệnh cấp tính, các triệu chứng biểu hiện dữ dội với tần suất liên tục, cụ thể như: họng nóng đỏ, đau rát, người bệnh sốt cao, đau đầu, mệt mỏi,….Cách chữa viêm họng hạt bằng thuốc Đông y dạng cấp tính áp dụng biện pháp sơ phong, tiêu đàm, giải nhiệt. Bài thuốc điều trị viêm họng giai đoạn cấp tính gồm:

Thành phần: Kim ngân hoa (16g); Kinh giới (16g); Huyền sâm (12g); Sinh địa (12g); Cát cánh (12g); Cương tằm (12g); Ngưu bàng (12g); Bạc hà (9g); Xạ can (8g); Nhọ nồi (8g); Tang bì (8g). 

Cách thực hiện: 

• Mỗi ngày dùng 1 thang thuốc, sắc với khoảng 6 bát nước.
• Đun liu riu nhỏ lửa đến khi cạn còn khoảng ½ lượng nước thì có thể tắt bếp.
• Chắt lấy nước thuốc, chia làm 2-3 lần/ngày.
• Kiên trì sử dụng hết liệu trình điều trị mà bác sĩ đã chỉ định.

Để tăng hiệu quả, người bệnh có thể kết hợp châm cứu một số huyệt sau: Hợp cốc, phế du, thiên đột, liệt khuyết, khúc trì.

Cách chữa viêm họng hạt bằng thuốc Đông y thể mãn tính

Với thể bệnh mãn tính, các triệu chứng không xuất hiện dày đặc nhưng mức độ nghiêm trọng và dai dẳng hơn. Một số triệu chứng điển hình của bệnh là ho dai dẳng kéo dài, tiếng ho nặng, tiết đờm nhầy (màu trong hoặc xanh/vàng), khó thở,…

Điều trị ở giai đoạn này chủ yếu tập trung vào dưỡng âm thanh nhiệt, hóa đàm. Bài thuốc đặc trị viêm họng mãn tính Thanh hầu bổ phế thang:

Thành phần: Tang diệp, Tang ký sinh, Kha tử, phật thủ, Bạch cương tàm, Xích thược, Liên kiều, Quất hồng bì, Bạc hà, Cát cánh…

Cách thực hiện: 

• Mỗi lần sắc 1 thang, đổ nước ngập mặt thuốc.
• Mỗi thang sắc kĩ 3 lần, trộn 3 lần thuốc sắc với nhau, chia thành 6 – 9 lần uống trong 3 ngày.
• Làm nóng lại thuốc trước khi uống, dùng sau ăn khoảng 20 phút. 

Tác dụng: Cách chữa viêm họng hạt bằng thuốc Đông y từ căn nguyên, tăng cường chức năng của cơ quan phế và tỳ, tuyên tán phong nhiệt, hạ khí chỉ ho, tiêu đờm, thanh nhiệt, giải độc, tiêu viêm, tan mủ, trừ đờm, phong chẩn yết hầu sưng đau, tái tạo vùng niêm mạc họng bị tổn thương,…

Kết hợp với việc dùng thuốc, người bệnh có thể tiến hành châm cứu tại các huyệt đạo: Thái âm; Tam âm giao; Túc tam lý;…..

Cách chữa viêm họng hạt bằng thuốc Đông y thể phong nhiệt

Ở tình trạng bệnh viêm họng thể này, các tác nhân phong nhiệt từ môi trường ngoài xâm nhập vào cơ thể và gây bệnh. Triệu chứng đặc trưng như khô họng, đau đầu dữ dội, khát nước, thân nhiệt tăng.

Cách chữa viêm họng hạt bằng thuốc Đông y trong trường hợp này cũng rất thích hợp cho chứng cảm mạo phong nhiệt. Cụ thể là:

Nguyên liệu: Huyền sâm (12g); Thiên hoa phấn (12g); Xích thược (12g); Tang bạch bì (12g); Hoàng cầm (12g); Kim ngân hoa (12g); Liên kiều (12g); Kinh giới (10g); Phòng phong (10g); Cam thảo (6g)

Cách thực hiện: 

• Tương tự như các bài thuốc đông y khác, người bệnh sắc với một lượng nước vừa đủ cho tới khi cạn còn khoảng ½ lượng nước.
• Chia làm 2-3 lần/ngày để sử dụng, kiên trì dùng trong thời gian tối thiểu 4 tuần để có hiệu quả điều trị dứt điểm

Cách chữa viêm họng hạt bằng thuốc Đông y thể phong hàn

Với chứng bệnh viêm họng thể phong hàn, các tác nhân hàng đầu gây bệnh là các yếu tố phong hàn từ bên ngoài môi trường. Để chữa trị triệt để tình trạng này, người bệnh nên dùng các bài thuốc có tác dụng giải độc tán hàn trước (bài thuốc làm ấm cơ thể). 

Các cách chữa viêm họng hạt bằng thuốc Đông y hiệu quả cho trường hợp này, bác sĩ thường chỉ định Lục vị thang cho người bệnh. Mục đích của bài thuốc là sơ phong tán hàn, tân ôn giải biểu, đưa lượng mồ hôi ứ đọng trong cơ thể ra ngoài.

Khi đó, các biểu hiện như ớn lạnh, đau rát cổ họng, ra nhiều mồ hôi,… ở người bệnh cũng được cải thiện nhanh chóng. Cách chữa viêm họng hạt bằng thuốc Đông y cụ thể như:

Thành phần: Cương tàm (10g); Sinh khương (10g); Tô diệp (10g); Phòng phong (10g); Cát cánh (10g); Kinh giới (10g); Cam thảo (6g); Bạc hà (6g). Tùy vào từng tình trạng bệnh thầy thuốc sẽ gia giảm thành phần, liều lượng phù hợp.

Cách thực hiện: Rửa sạch toàn bộ nguyên liệu và để ráo nước hoàn toàn, sắc cùng với 1,5 lít nước đến khi cạn còn khoảng ½ lượng nước thuốc.

Cách chữa viêm họng hạt bằng thuốc Đông y thể nặng

Viêm họng hạt là tình trạng viêm nhiễm nặng, quá phát của viêm họng. Trong Đông y có một số bài thuốc phổ biến, thường được sử dụng như:

• Bài thuốc 1: Chuẩn bị bài thuốc gồm kim ngân (20g); kinh giới (12g); liên kiều (12g); cương tàm (12g); sinh địa (12g); huyền sâm (12g); ngưu bàng (12g); bạc hà (6g); cát cánh (4g); cam thảo (4g). Sắc thuốc uống mỗi ngày 1 thang, nên chia thành nhiều lần uống trong ngày. Có thể dùng thuốc khi đói. 
• Bài thuốc 2: Chuẩn bị các nguyên liệu gồm kinh giới (16g); sinh địa (12g); huyền sâm (12g); kim ngân (12g); tang bạch bì (8g);  bạc hà (8g); cỏ nhọ nồi (8g); xạ can (4g). Sấc với khoảng 6 bát nước đến khi cạn còn khoảng một nửa lượng nước thuốc. Duy trì uống mỗi ngày 1 thang, nên chia làm 2 lần và uống khi đói để tăng hiệu quả điều trị trong thời gian sử dụng cách chữa viêm họng hạt bằng thuốc Đông y
• Bài thuốc số 3: Chuẩn bị các nguyên liệu gồm huyền sâm (12g); thổ phục linh (12g); thăng ma (10g); tiền hồ (10g); ngưu bàng tử (8g); liên kiều (8g); kinh giới (8g); hoàng bá (8g); cát cánh (6g); sinh địa (6g); xạ can (6g). Tất cả nguyên liệu đem rửa sạch, để ráo nước, sắc với một lượng nước vừa đủ đến khi cạn còn khoảng ½ lượng thuốc thì tắt bếp. Dùng mỗi ngày 1 thang, duy trì tối thiểu 4 tuần để thuốc có hiệu quả tốt nhất.

Cách chữa viêm họng hạt bằng thuốc Đông y do âm hư huyết ứ

Yếu tố âm dương trong cơ thể mất cân bằng cũng là nguyên nhân khiến chính khí suy giảm, tạo điều kiện cho các tác nhân gây bệnh xâm nhập.

Biểu hiện đặc trưng của thể bệnh này là ho lâu ngày không khỏi, kéo dài dai dẳng, lưỡi tối màu, họng căng trướng gây bít tắc đường thở, khô họng, mất ngủ thời gian dài,….

Các cách chữa viêm họng hạt bằng thuốc Đông y cho tình trạng này áp dụng biện pháp bổ âm hoạt huyết hóa đàm với phương thuốc Hỷ khí thang. Cụ thể như sau:

Thành phần: Sài hồ, cam thảo, đan sâm, bán hạ, cát cánh, xích thược với liều lượng thích hợp

Cách thực hiện:

• Thêm các nguyên liệu vào ấm sắc thuốc cùng với lượng nước vừa đủ (5-6 bát nước).
• Đun lửa nhỏ liu riu đến khi cạn còn khoảng ½ lượng nước thì tắt bếp.
• Chắt lấy phần nước cốt để uống hàng ngày.

Ngoài ra, người bệnh có thể được gia giảm thêm một số vị thuốc trong cách chữa viêm họng hạt bằng thuốc Đông y nếu gặp tình trạng sau đây:

• Mất ngủ triền miên: Gia giảm thêm hợp hoan hoa; dạ giao đằng
• Đau tức vùng ngực sườn: Gia giảm thêm hương phụ
• Dạ dày yếu, ăn uống kém, chán ăn: Gia giảm thêm mộc hương
• Tổn thương khí huyết: Gia giảm đương quy, bạch thược, đẳng sâm, hoàng kỳ
• Rối loạn tiêu hóa: Gia giảm tiêu tam tiên

Cách chữa viêm họng hạt bằng thuốc Đông y do dương hư

Thể bệnh viêm họng do dương hư khiến người bệnh xuất hiện các biểu hiện như đau họng, ngứa rát họng, chân tay lạnh, ho nhiều đờm, họng xuất hiện các ổ hạt, lưỡi đỏ tươi,…

Nguyên nhân chính của tình trạng này do dương hư khiến hỏa khí bốc lên, gây bệnh và viêm nhiễm. Người bệnh có thể tham khảo cách chữa viêm họng hạt bằng thuốc Đông y do dương hư sau đây:

Thành phần: Chuẩn bị bài thuốc gồm thục địa (24g); kê huyết đằng (16g); ngưu tất (12g); sơn thù (12g); hoài sơn (12g); tang bạch bì (12g); xạ can (12g); thiên hoa (12g); mạch môn (10g); đan bì (10g); trạch tả (10g); bạch linh (10g); hoàng cầm (8g); cát cánh (8g); nhục quế (6g); đại hồi (6g).

Cách thực hiện:

• Sắc với một lượng nước thích hợp (khoảng 5-6 bát nước).
• Đun cô cạn đến khi còn khoảng ½ lượng nước thì tắt bếp.
• Chia thành nhiều lần uống trong ngày, khi sử dụng nên hâm nóng để tăng hiệu quả điều trị

Bài thuốc chữa viêm họng hạt mọi thể bệnh

Một trong số ít các bài thuốc nam có tác dụng chữa bệnh viêm họng hạt ở mọi thể dù nặng hay nhẹ là bài thuốc viêm họng hạt Đỗ Minh Đường của nhà thuốc nam 5 đời Đỗ Minh Đường. Bài thuốc ra đời từ hơn 150 năm trước nhưng vẫn được người bệnh hiện đại tin tưởng sử dụng.

Thành phần bài thuốc: Gồm hơn 30 loại thảo dược như Kim ngân cành, Bồ công anh, Kha tử, Đẳng sâm, Thục địa, Kim ngân hoa,… Các dược liệu này đều được thu hái từ vườn thảo dược sạch do đơn vị phát triển tại 3 tỉnh Hòa Bình, Hưng Yên, Gia Lâm, Hà Nội đạt tiêu chuẩn GACP – WHO. Do đó, bài thuốc này  hoàn toàn lành tính và dùng được cho mọi đối tượng người bệnh.

Cách thực hiện: Liệu trình bài thuốc gồm 2 loại thuốc đều được điều chế sẵn thành dàn cao đặc. Người bệnh không cần đun nấu mà chỉ cần pha thuốc theo liều lượng lương y chỉ định và sử dụng theo phác đồ điều trị.

Tác dụng: Với cơ chế tác động chuyên sâu 2 chiều, bài thuốc thảo dược mang đến tác dụng phong nhiệt, giải độc, bổ phế tiêu đờm. Đồng thời, tăng cường chức năng can, thận, tỳ, làm mát gan, tăng cường sức đề kháng cho cơ thể.

Tùy thuộc vào thể trạng riêng của mỗi bệnh nhân, lương y sẽ đưa ra phác đồ dùng thuốc thích hợp cho mỗi người. Mọi người nên thăm khám kỹ lưỡng trước khi điều trị, tránh tình trạng tự ý sử dụng thuốc khi chưa rõ mức độ bệnh của mình.

Lưu ý khi sử dụng các cách chữa viêm họng hạt bằng thuốc Đông y

Cũng như việc điều trị bằng các phương pháp khác, áp dụng Đông y trong việc chữa viêm họng cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ tác dụng phụ. Để đảm bảo an toàn và hiệu quả trong điều trị, trong quá trình dùng các cách chữa viêm họng hạt bằng thuốc Đông y, người bệnh cần lưu ý:

• Không lạm dụng nếu thấy các biểu hiện của bệnh diễn tiến nghiêm trọng hơn trong thời gian dùng thuốc
• Tốt nhất nên đi khám Đông y nếu muốn áp dụng các cách điều trị này để có hướng dẫn đúng cách
• Giữ ấm cơ thể đặc biệt là vùng cổ họng khi thời tiết thay đổi (chuyển từ nóng sang lạnh)
• Uống nhiều nước, tạo thói quen uống nước thường xuyên tránh để cổ họng bị khô, khát nước

• Súc họng hàng ngày với nước muối sinh lý giúp vệ sinh khoang miệng và hỗ trợ điều trị bệnh lý hô hấp tương đối tốt
• Nên ăn những đồ ăn lỏng, loãng vào thời gian này. Hạn chế nhóm thực phẩm cứng, nhọn, thô ráp gây đau tại vùng viêm nhiễm cổ họng trong thời kỳ áp dụng các cách chữa viêm họng hạt bằng thuốc Đông y
• Hạn chế uống nhiều nước đá lạnh trong thời gian kéo dài
• Có thể sử dụng máy tạo độ ẩm trong phòng ngủ giúp việc hít thở dễ dàng hơn, dễ ngủ và ngủ sâu hơn
• Đi khám định kỳ hoặc khi thấy bất kỳ biểu hiện bất thường nào của cơ thể trong quá trình áp dụng cách chữa viêm họng hạt bằng thuốc Đông y
• Duy trì đúng liều lượng và thời gian dùng thuốc mà bác sĩ đã chỉ định cho người bệnh 

Áp dụng các cách chữa viêm họng hạt bằng thuốc Đông y được nhiều người bệnh tin tưởng vì hiệu quả và sự lành tính khi sử dụng. Tuy nhiên, để đạt hiệu quả nhanh nhất và đảm bảo an toàn trong điều trị, người bệnh nên tham khảo ý kiến từ bác sĩ Đông y có chuyên môn. Chủ động điều chỉnh chế độ sinh hoạt và nghỉ ngơi giúp bệnh mau khỏi.