Mụn dậy thì ở nam, nữ và cách điều trị hiệu quả

Mụn dậy thì là loại mụn thường gặp ở độ tuổi 13 đến 18 tuổi. Loại mụn này không phải là loại mụn quá đáng lo vì nếu hiểu rõ sẽ nhanh chóng điều trị được. Vậy mụn dậy thì là gì, nguyên nhân do đâu và cách trị nào vừa an toàn vừa hiệu quả? Bài viết sau đây sẽ giải đáp những thắc mắc ấy!

Mụn dậy thì là gì?

Mụn dậy thì là loại mụn rất đáng lo ngại đối với các bạn trẻ, loại mụn này thường xuất hiện ở các đối tượng đang ở độ tuổi dậy thì từ 13 cho đến 18 tuổi. Mụn dậy thì không phân biệt giới tính, chúng xuất hiện ở cả nam và nữ.

Lượng mụn mọc nhiều hay ít phụ thuộc vào hormone giới tính Androgen của cơ địa mỗi người. Tuy nhiên mụn dậy thì ngoài nguyên nhân chính là do gia tăng hormone còn có sự tác động của nhiều yếu tố khác nữa như môi trường bên ngoài hoặc yếu tố vệ sinh.

Mụn dậy thì có những ảnh hưởng nhất định đến tâm lý của các bạn trẻ khi mắc phải:

Tuổi dậy thì các bạn trẻ thường rơi vào tình trạng tâm lý khá phức tạp, việc trên cơ thể có nhiều biến đổi cộng thêm nổi mụn sẽ dẫn đến tâm lý tự ti, ngại giao tiếp. Trong nhiều trường hợp còn dẫn đến tình trạng trầm cảm bởi tâm lý sợ tiếp xúc do diện mạo xấu xí, tự ti.

Tuy nhiên nếu thấu hiểu làn da tự trang bị cho mình một lượng kiến thức về loại mụn này thì bạn cũng đừng quá lo lắng, cùng tìm hiểu các kiến thức để cùng phòng tránh và điều trị kịp thời nhé!

Dấu hiệu nhận biết mụn dậy thì không nên bỏ qua

Mụn dậy thì ở mỗi người sẽ có mức độ khác nhau và bộ phận khác nhau. Mụn sẽ chia theo 2 cấp độ nặng và nhẹ

Mụn dậy thì ở cấp độ nhẹ: 

Mụn mọc li ti trên bề mặt da có nhân hoặc chưa nhân. Chủ yếu là các mụn không sưng không bị lây lan. Đôi khi hơi đỏ nhưng không bị viêm và tấy.

Mụn ở cấp độ nặng:

• Nốt mụn to, nổi rõ trên da có thể là mụn bọc.
• Vùng da xung quanh mụn bị đỏ và sưng, mụn có nhân mủ trắng.
• Biểu hiện viêm sưng sẽ dễ bị nhầm lẫn với chứng viêm nang lông.
• Các nốt mụn sẽ gây ngứa ngáy, châm chích có khi đau do hiện tượng viêm và nóng bên trong.
• Khi nhân mụn bong ra sẽ tạo thành hõm sâu trên bề mặt da.

Mụn dậy thì nếu không điều trị kịp thời để tình trạng nặng sẽ dẫn tới để lại sẹo thâm, sẹo rỗ dẫn đến tình trạng da sần sùi thô ráp. Nghiêm trọng hơn chúng sẽ tàn phá làm thay đổi kết cấu da, da trở nên yếu đi dễ mắc nhiều bệnh về da liễu gây hệ quả rất nghiêm trọng.

Nguyên nhân gây mụn tuổi dậy thì do đâu?

Giai đoạn dậy thì cơ thể có rất nhiều thay đổi, nhất là hormone trong cơ thể. Mụn nội tiết không phân biệt lứa tuổi, giới tính. Ở giai đoạn này cả nam và nữ đều mắc phải, mụn có thể mọc ở nhiều bộ phận: mặt, lưng, chân tay, ngực…Tuy nhiên ảnh hưởng lớn nhất là trên khuôn mặt. 

Giai đoạn này cơ thể gia tăng hormone giới tính Androgen dẫn tới kích thích các tuyến bã nhờn hoạt động mạnh mẽ. Từ đó khiến các lỗ chân lông bị bít tắc cho bã nhờn, để lâu sẽ là nơi cư trú lí tưởng của vi khuẩn Propionibacterium Acnes sinh sôi do đó mụn nổi lên rất nhiều.

Ngoài ra, 1 số nguyên nhân phổ biến dẫn đến tình trạng mụn tuổi dậy thì là:

• Vệ sinh da mặt không sạch sẽ: Việc làm sạch đóng vai trò rất quan trọng trong việc điều trị mụn. Rửa mặt không sạch dẫn tới bụi bẩn hoặc các cặn của mĩ phẩm vẫn bám vùng lỗ chân lông gây bít tắc lỗ chân lông dẫn tới việc vi khuẩn P.acnes có môi trường sinh sôi  và phát triển gây đến mụn. 
• Nặn mụn: Một trong các nguyên nhân nguy hiểm khiến mụn ngày càng lây lan phát triển là do việc nặn mụn không đảm bảo vệ sinh. Sử dụng tay hoặc  cây kim loại để nặn mụn không được vệ sinh sạch sẽ dẫn đến vi khuẩn P. acnes càng phát triển mạnh. Nhất là sau khi nặn nhân mụn không hết vẫn còn chân thì mụn sẽ càng lây lan và nặng hơn.

• Ăn uống không khoa học: Việc ăn uống không tuân thủ theo giờ giấc sẽ gây rối loạn tình trạng nội tiết bên trong và gây mụn. Ngoài ra ăn nhiều đồ ăn giàu mỡ, chế biến sẵn khiến cơ thể tích trữ các lượng chất béo không bão hòa khiến tình trạng mụn ngày càng nghiêm trọng
• Căng thẳng, stress: Stress không phải là nguyên nhân trực tiếp nhưng là nguyên nhân điều kiện dẫn đến mụn: Khi bị stress hormone cortisol trong cơ thể sẽ sản sinh mạnh mẽ để chống lại, từ đó kéo theo hyaluronic acid HA) được xem là hoạt chất dưỡng ẩm tự nhiên không được sản sinh dẫn tới da bị mất nước.

Do vậy da từ đó trở nên yếu dần và mất khả năng đề kháng với môi trường: Bụi bẩn, vi khuẩn, tia               UV. Bên cạnh đó việc stress cùng khiến hormone cortisol kích thích tới hormone Androgen tăng                 trưởng. Từ đó kéo theo các tuyến bã nhờn hoạt động mạnh cùng các  tế bào chết làm cho lỗ chân               lông bị bít tắc và cơ hội cho vi khuẩn gây mụn P.Acnes tấn công mạnh mẽ gây ra mụn.

Mụn dậy thì có tự hết không? Có nên nặn không?

Mụn dậy thì có thể tự hết hay không còn tùy thuộc vào mức độ nặng nhẹ của mụn. Nếu chỉ là những chiếc mụn li ti không có nhân mụn thì có thể tự hết hoặc bôi kem làm xẹp mụn bằng một số loại mỹ phẩm thông dụng ngoài thị trường.

Thế nhưng với những loại mụn nặng có nhân, biến thành cùi thì mụn sẽ không thể nào tự biến mất nếu không nặn lấy nhân mụn ra. Cấu trúc của mụn phải nói là rất chắc, to dài chúng có thể luồn từ lỗ chân lông này sang lỗ chân lông khác. Vì vậy đối với những loại mụn đã có mủ trắng, viêm và to thì bạn nên lấy nhân mụn ra và sau đó điều trị mụn.

Trả lời câu hỏi “Có nên nặn không?” thì câu trả lời ở đây là không, thế nhưng trong trường hợp bắt buộc bạn phải tuân thủ cách lấy nhân mụn đúng cách như sau: 

• Không sử dụng hình thức nặn mụn bằng tay hay bằng cây nặn mụn. 
• Nếu khi sử dụng những cách thức này mà bạn không vệ sinh sạch sẽ hơn nữa dùng lực quá mạnh sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến làn da của bạn. 
• Bên cạnh đó nếu chân mụn không được lấy ra hết thì sẽ dẫn đến vùng mụn đó bị viêm và nhân rộng vùng bị mụn hơn. Hệ quả đáng buồn hơn là để lại sẹo và thâm rất khó điều trị sau này. Vậy cho nên muốn lấy nhân mụn bạn nên đến các cơ sở trị liệu mụn để quá trình lấy nhân được đảm bảo vệ sinh và sát khuẩn an toàn.

Các cách trị mụn dậy thì hiệu quả, nhanh chóng nhất

Điều trị mụn dậy thì là việc cần thiết bởi để tình trạng mụn lâu sẽ để lại mụn thâm, nặng hơn hơn nữa là xảy ra tình trạng rỗ mặt và điều trị rất khó. Vậy nên dưới đây sẽ là tổng hợp các cách trị mụn dậy thì, thông thường thì sẽ có 3 phương pháp chủ yếu như sau:

Trị mụn dậy thì bằng các nguyên liệu thiên nhiên tại nhà

1. Mẹo trị mụn dậy thì bằng nha đam

Nói đến vấn đề chăm sóc và làm đẹp cho da không thể không nhắc đến nha đam, hơn nữa nha đam còn được dùng để trị mụn. Trong nha đam có đặc tính sát khuẩn làm dịu các vùng da bị tổn thương bị sưng đỏ do mụn và còn có thể giúp se khít lỗ chân lông. Sử dụng nha đam sẽ giúp triệt tiêu mụn ở tuổi dậy thì và ngăn chặn sự vi khuẩn tấn công trên bề mặt da.

Chuẩn bị nguyên liệu: Chuẩn bị lấy 2-3 nhánh nha đam 

Hướng dẫn thực hiện:

• Bước 1: Lấy phần thịt trong phần nha đam đã chuẩn bị
• Bước 2: Đem cắt thành khúc nhỏ sau đó xay nhuyễn
• Bước 3: Đắp trực tiếp trên vùng da bị mụn để trong 5 – 20 phút 
• Bước 4: Mỗi tuần thực hiện 2- 3 lần mới đạt được kết quả

2. Trị mụn dậy thì bằng dầu dừa

Axit Lauric và citric có trong dầu dừa có tác dụng kháng viêm, làm đi sự đau nhức, châm chích do vùng da mụn sưng. Bên cạnh đó chất monolaurin trong dầu dừa sẽ giúp điều tiết tuyến bã nhờn, kiểm soát lượng dầu lớn tránh tình trạng bị bít tắc các lỗ chân lông là nguyên nhân gây ra mụn.

Chuẩn bị nguyên liệu: Dầu dừa và tăm bông

Hướng dẫn thực hiện: 

• Bước 1: Rửa sạch mặt và dùng khăn bông mềm thấm khô
• Bước 2: Dùng tăm bông nhúng dầu dừa và chấm lên từng nốt mụn
• Bước 3: Thực hiện 2 lần mỗi ngày, sáng và tối vùng mụn sẽ xẹp dần

3. Sử dụng hình thức xông hơi cho da mặt để trị mụn dậy thì

Căn nguyên của việc xông hơi là làm cho các lỗ chân lông được giãn ra, từ đó dễ dàng lấy đi các chất cặn bà, chất nhờn tích tụ vùng lỗ chân lông. Nếu kết hợp xông hơi với thảo dược thì việc này sẽ thật sự tốt đặc biệt là da mặt, kích thích lưu thông máu giúp da mặt trở nên hồng hào và giữ được độ ẩm nhất định.

Chuẩn bị nguyên liệu: 

• Các lá thảo mộc: tía tô, diếp cá, vỏ bưởi, xả
• 2 lít nước
• 1 chiếc khăn lớn (khăn tắm) hoặc chăn mỏng

Hướng dẫn thực hiện:

• Bước 1: Rửa sạch các lá thảo mộc đã chuẩn bị và đun sôi 2 lít nước đã được chuẩn bị
• Bước 2: Sau khi nước sôi cho phần lá thảo mộc đun cùng trong 10 phút nữa rồi tắt bếp
• Bước 3: Đưa mặt lại gần nồi nước đun với thảo mộc và chùm khăn lại, nếu mụn ở vùng khác thì bạn cần chuẩn bị nhiều nước hơn để đun và vào phòng tắm đóng cửa lại để có thể xông hơi các vùng trên cơ thể.

Lưu ý: 

• Khi xông hơi xong cần để người khô ráo xong mới đi tắm lại
• Các trường hợp bị sốt hay rối loạn nhịp tim thì không nên xông hơi
• Không lạm dụng việc xông hơi quá nhiều, mỗi tuần nên thực hiện 1-2 lần để tránh tình trạng da bị khô và tình trạng mụn còn nặng hơn.

Trị mụn dậy thì bằng thuốc Tây Y

Theo phương pháp Tây Y sẽ có đa dạng cách chữa có thể bằng kem bôi hay bằng thuốc uống dạng viên. Các dòng kem trị mụn thường chứa các thành phần như sau: 

• Benzoyl peroxide: Benzoyl peroxide có tác dụng tẩy tế bào chết, làm thông thoáng lỗ chân lông, đặc biệt là vùng mụn hoạt chất có chức năng kìm hãm sự phát triển của vi khuẩn trên da. Đây là hoạt chất dùng cho các nốt mụn ở tình trạng nặng: mụn mủ viêm đỏ, nhân trắng.

• Axit salicylic: Thành phần axit salicylic trong thuốc trị mụn Tây Y có tác dụng điều tiết lượng dầu thừa ở vùng lỗ chân lông, giúp lỗ chân lông trở nên thông thoáng. Ngoài ra với tính chất kháng viêm, giảm sưng nên vùng mụn được khô lại và nhanh chóng cồi mụn. 
• Axit axetic: Tác dụng của axit này gần giống như axit salicylic giúp loại bỏ dầu thừa vùng lỗ chân lông và làm giảm viêm, tiêu sưng vùng mụn trên da.
• Acid azelaic: Loại acid này vô cùng hữu ích trong việc điều trị mụn bởi chức năng ức chế vi khuẩn P. acnes gây tổn thương trên da, ức chế đến quá trình melanin, từ đó sau khi điều trị mụn hoạt chất này còn có tác dụng trị sẹo và thâm.
• Bởi trong chúng có thành phần giúp chống viêm, kháng khuẩn, tiêu nhân mụn thường được điều trị từ 4-8 tuần. 
• Retinoid: Hoạt chất Retinol được dẫn xuất từ vitamin A, có tác dụng loại bỏ các tế bào sừng hóa làm thông thoáng vùng lỗ chân lông – nguyên nhân gây nên mụn. Sử dụng loại thuốc có chất này trong điều trị mụn sẽ hạn chế tình trạng thâm và sẹo để lại khá tốt.

Ưu điểm

• Các hoạt chất trị mụn trong thuốc Tây Y có tác dụng nhanh chóng đến vùng mụn 
• Ngoài ra rất dễ tìm được các loại thuốc này ở các tiệm thuốc tây

Nhược điểm:

Ngoài những ưu điểm vượt trội thì bạn cũng nên lưu tâm khi sử dụng thuốc, bởi thuốc tây y phải sử dụng theo đúng liều lượng của bác sĩ nếu quá liều sẽ gây tổn thương đến da nặng hơn như: Thâm sạm hay tình trạng mụn lan rộng hơn.

Ngoài ra ở các hoạt chất này sẽ khiến da trở nên khô hơn rất nhiều nên bạn cần cung cấp ẩm cho da thường xuyên bạn nhé!

Các loại kem trị mụn tuổi dậy thì được ưa chuộng trên thị trường

Hiện nay trên thị trường có rất nhiều dòng kem bôi trị mụn được các bạn trẻ ưa chuộng. Các dòng kem trị mụn hiện nay được được áp dụng theo cơ chế tiêu diệt vi khuẩn gây mụn,loại bỏ các tế bào chết, loại bỏ đi các bã nhờn trong vùng lỗ chân lông làm và các bụi bẩn, đồng thời loại bỏ lượng dầu thừa và kháng viêm. 

Một số thành phần được sử dụng trong các dòng kem trị mụn cũng giống như trong thuốc Tây gồm có: Salicylic acid, Glycolic acid, Benzoyl peroxide…

Dưới đây là gợi ý dòng kem trị mụn được ưa chuộng của nhiều hãng mỹ phẩm nổi tiếng đến từ Mỹ, Ạnh, Nhật Bản, Hàn Quốc,..

• Paula’s Choice – hãng dược mỹ phẩm nổi tiếng đến từ Mỹ
• Mario Badescu – hãng mỹ phẩm đến từ Mỹ
• La Roche-Posay – thương hiệu mỹ phẩm đến từ Pháp 
• Tea Tree Oil (tinh dầu tràm trà cho da mụn) – sản phẩm trị mụn đến từ công ty mỹ phẩm nổi tiếng The Body Shop tại Anh
• Kem trị mụn Ciracle – sản phẩm được ưa chuộng hàng đầu xuất xứ tại Hàn Quốc
• Trị mụn AHA-BHA-PHA 30 Days Miracle Cream cũng từ Hàn Quốc
• Trị mụn Sakura Acne Clearing Cream xuất xứ tại Hàn Quốc
• Trị mụn Dalacin T Gel 1% từ Nhật Bản

Ngoài ra còn khá nhiều các  loại kem trị mụn của hãng mĩ phẩm khác trên thị trường tuy nhiên trước khi sử dụng bạn nên tìm hiểu kĩ thành phần có trong kem để phù hợp với da bạn nếu không sẽ không những không khỏi mà tình trạng còn nặng hơn.

Ưu điểm

• Các dòng kem trị mụn thường có tác dụng nhanh trong việc điều trị. 
• Giá cả phù hợp không quá đắt như khi điều trị tại spa.
• Dễ tìm mua trên thị trường bởi có rất nhiều store mỹ phẩm.

Nhược điểm

• Các dòng kem bôi mỹ phẩm có tác dụng tức thì nhưng chỉ tác động trên bề mặt da, không có tác dụng phòng ngừa, điều tiết từ bên trong, nhất là khi mụn dậy thì xuất hiện bởi nguyên nhân nội tiết đến từ bên trong.
• Thường khi sử dụng các kem bôi trị mụn da sẽ bị khô do đó sẽ phải cần thêm kem cấp ẩm, tuy nhiên nếu không tìm hiểu kĩ nhiều loại kem cấp ẩm sẽ làm ảnh hưởng đến da, gây bít tắc lỗ chân lông dẫn tới nguyên nhân mụn nhiều hơn.

Trị mụn dậy thì an toàn, hiệu quả bằng y học cổ truyền

Theo Đông Y nguyên nhân gây mụn dậy thì do phong nhiệt, huyết nhiệt, cụ thể là do cơ thể tích tụ các chất độc hại, do cơ thể nạp nhiều đồ ăn cay nóng khiến cơ thể nóng từ bên trong. Từ đó gây ảnh hưởng đến cân bằng sinh lý và nổi mụn.

Chính vì vậy theo cơ chế điều trị của Đông Y đó là sử dụng các dược liệu thiên nhiên nạp vào trong cơ thể giúp thanh nhiệt, đào thải độc tố, kháng viêm. 

Dưới đây là một số thảo dược thường được sử dụng trong Đông Y để điều trị mụn: 

Đương quy, diệp hạ châu, đằng sâm, bông lá đề, kim ngân hoa, sinh địa, tăng bạch bì, bông lá đề,..hoàng cầm, hoàng bá, đằng sâm, bông lá đề, đại hoàn; sinh địa, xa tiền thảo Sinh cảm thảo, Bồ công anh, nhân trần, sinh ý dĩ.

Ưu điểm: 

• Thuốc Đông Y sử dụng các nguyên liệu có trong thiên nhiên vô cùng lành tính không hề có hại cho da và sức khỏe.
• Sử dụng thuốc Đông Y có sự tác động từ bên trong cơ thể nên tình trạng tái phát mụn gần như rất ít.

Nhược điểm:

Trị mụn bằng thuốc Đông Y sẽ đòi hỏi sự kiên nhẫn, thuốc sẽ tác động từ từ và theo liệu trình nên sẽ không có tác dụng ngay giống như thuốc Tây Y và các dòng kem trị mụn trên thị trường hiện nay.

Những lưu ý và biện pháp phòng ngừa khi bị mụn dậy thì

Trong quá trình điều trị mụn dậy thì bạn nên chú ý đến một số những yếu tố sau:

• Vệ sinh cá nhân sạch sẽ vùng da mụn cần điều trị trước khi áp dụng các phương pháp điều trị mụn.
• Nên tìm hiểu các thành phần thuốc xem có phù hợp với da bạn thì mới áp dụng.
• Khi điều trị phải thực hiện đều đặn theo số lần hướng dẫn ở trên thì mới đạt được hiệu quả.
• Nên sử dụng kem chống nắng sinh học không thấm vào da tránh gây tình trạng lỗ chân lông bít tắc gây mụn nhiều hơn.
• Bổ sung các loại vitamin A, C, E, kẽm… trong chế độ ăn uống giúp tái tạo da mới, ngăn ngừa sẹo và thâm. Cùng với đó hạn chế ăn thực phẩm cay nóng gây nóng trong và mụn nhiều hơn.
• Điều chỉnh chế độ sinh hoạt: Ăn đúng và đủ, ngủ sớm không thức khuya sau 11 giờ.
• Uống thuốc và dùng kem bôi theo phương pháp Tây Y phải có sự chỉ định của bác sĩ để tránh dị ứng với các thành phần của thuốc.
• Đối với các dược liệu Đông Y, nên ra tiệm thuốc Đông Y để được bốc thuốc đúng loại và đúng liệu lượng theo từng toa tránh dùng sai và quá liều sẽ phản tác dụng.

• Điều chỉnh chế độ ăn uống: Ăn sáng đầy đủ, hạn chế ăn đồ ăn vặt dẫn đến nóng trong – nguyên nhân gây mụn; uống đủ nước 2 lít mỗi ngày để giữ ẩm cho da.
• Chăm sóc da mỗi ngày: Thực hiện các bước dưỡng và bảo vệ da: rửa mặt chỉ 2 lần/ ngày không rửa quá nhiều; bôi kem chống nắng khi ra ngoài; tẩy da chết cho da 1 tuần/ lần; không sử dụng các sản phẩm chứa dầu khiến da dễ nổi mụn hơn. 
• Từ bỏ thói quen xấu: sờ tay lên da mặt mà không vệ sinh trước; nặn mụn gây nhiễm trùng và khiến mụn lan ra rộng hơn.
• Giữ vệ sinh môi trường sống: Đảm bảo chăn gối trên giường luôn sạch sẽ. Nên giặt vỏ chăn gối 1 lần/tuần. tránh để vi khuẩn từ chăn gối gây mụn cho mặt và các bộ phận khác trên cơ thể.

Trên đây là những thông tin hữu ích về mụn dậy thì là gì, nguyên nhân và các cách trị hiệu quả. Hy vọng với những thông tin trên sẽ giúp ích bạn ngăn ngừa được loại mụn này!