Phụ nữ tiền mãn kinh mất ngủ: Nguyên nhân và cách điều trị 

Phụ nữ tiền mãn kinh mất ngủ là một trong những vấn đề được nhiều chị em trong giai đoạn lão hóa quan tâm nhất hiện nay. Để giúp chị em hiểu hơn về tình trạng mất ngủ tuổi tiền mãn kinh và cách chữa chứng bệnh này hiệu quả nhất, chuyên trang chúng tôi xin gửi đến bạn những thông tin đầy đủ và khách quan nhất. 

Phụ nữ tiền mãn kinh mất ngủ là một trong những triệu chứng phổ biến của chị em ở giai đoạn lão hóa. Theo thống kê của Viện Y tế Mỹ, có đến 47% phụ nữ ngoài độ tuổi 40  và có đến 60% phụ nữ tiền mãn kinh bị rối loạn giấc ngủ. Vì thế, nếu chị em đang trong độ tuổi từ 40 đến 52 và gặp phải tình trạng rối loạn giấc ngủ liên tục, thường xuyên thì chị em đang mắc phải chứng mất ngủ tuổi tiền mãn kinh. Vậy nguyên nhân phụ nữ tiền mãn kinh mất ngủ là do đâu? Tình trạng này có ảnh hưởng gì đến sức khỏe chị em và điều trị ra sao?

Nguyên nhân phụ nữ tiền mãn kinh mất ngủ

Các chuyên gia lý giải rằng, để có một giấc ngủ sinh lý bình thường, trung ương thần kinh sẽ phát động đến tuyến nội tiết, đồng thời não bộ tiết ra hóa chất có tác dụng gây phong bế thần kinh để đưa não và vùng cấu trúc dưới đồi vào trạng thái ức chế. Do đó, có thể thấy rằng, để con người đi vào giấc  ngủ sâu cần có sự phối hợp giữa hệ thần kinh và nội tiết. 

Thế nhưng, ở giai đoạn tiền mãn kinh, sự rối loạn của hormone estrogen và progesterone làm mất cân bằng cán cân nội tiết tố, gây nên tình trạng phụ nữ tiền mãn kinh mất ngủ.

Lý giải về tác động của sự thiếu hụt estrogen đến chất lượng giấc ngủ nữ giới, các chuyên gia cho rằng, estrogen giảm làm cho chuyển động nhanh REM giảm mạng, gây nên tình trạng khó đi vào giấc ngủ hay thức giấc giữa đêm của nhiều chị em ở tuổi tiền mãn kinh. 

Đồng thời, estrogen còn đóng vai trò điều hòa thân nhiệt của nữ giới, khi estrogen bị suy giảm, dẫn đến tình trạng thân nhiệt chị em xuống thấp, gây nên hiện tượng bốc hỏa, đổ mồ hôi giữa đêm, làm gián đoạn giấc ngủ. Bên cạnh đó, sự suy giảm progesterone ở thời kỳ này khiến cơ thể phụ nữ không được kích thích sản xuất GABA – loại hợp chất có tác dụng ức chế thần kinh giảm  căng thẳng. 

Có thể nói rằng, sự suy giảm nội tiết tố là nguyên nhân chính gây nên chứng mất ngủ ở phụ nữ tiền mãn kinh. Bên cạnh đó, chứng mất ngủ ở phụ nữ tiền mãn kinh có thể do các nguyên nhân khác như: 

• Tác dụng phụ của thuốc điều trị bệnh: Một số loại thuốc thường dùng điều trị trong thời kỳ tiền mãn kinh như thuốc chống trầm cảm liều thấp, thuốc huyết áp, thuốc lợi tiểu, thuốc đau đầu… có chứa chất cafein gây mất ngủ. Vì thế, nếu chị em sử dụng các loại thuốc này nên lưu ý về tác dụng phụ và tham khảo ý kiến bác sĩ để đảm bảo an toàn. 
• Tâm trạng bị stress kéo dài: Ở giai đoạn tiền mãn kinh, chị em thường dễ rơi vào trạng thái lo lắng, căng thẳng, mệt mỏi. Điều này có thể khiến chị em suy nghĩ nhiều và gây khó ngủ, giấc ngủ không sâu.  
• Ảnh hưởng từ các bệnh lý tiền mãn kinh: Các bệnh lý chị em thường gặp phải ở thời kỳ tiền mãn kinh như xương khớp, tiểu đêm, rối loạn kinh nguyệt,  đau mỏi khắp cơ thể,… cũng khiến chị em khó ngủ. 

Khi chị em bị mất ngủ sẽ kéo theo tình trạng lo lắng, căng thẳng thì giấc ngủ càng bị rối loạn và khó đi vào giấc ngủ hơn. Tất cả tạo thành vòng tròn luẩn quẩn khiến tình trạng mất ngủ ảnh hưởng nặng nề đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống, năng suất công việc của chị em. 

Tác hại khi phụ nữ tiền mãn kinh mất ngủ

Tình trạng mất ngủ tuổi tiền mãn kinh diễn ra trong thời gian dài không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe mà còn tác động đến tinh thần và chất lượng cuộc sống của chị em. Thậm chí, chứng mất ngủ có thể khiến cuộc sống chị em bị xáo trộn khiến nữ giới không kịp thích nghi. 

• Hiện tượng suy giảm trí nhớ: 

Đây là ảnh hưởng dễ nhận thấy nhất của chứng mất ngủ tuổi tiền mãn kinh đến sức khỏe chị em. Theo một khảo sát của các chuyên gia tại Thụy Điển, phụ nữ ở độ tuổi 40 -50 nếu gặp phải chứng suy nhược thần kinh do mất ngủ kéo dài có thể làm tăng nguy cơ mất trí nhớ. 

Khi phụ nữ không có giấc ngủ sâu, khó vào giấc ngủ sẽ khiến não bộ trì trệ, khó tập trung, làm hao tổn năng lượng cho ngày làm việc tiếp theo. 

• Dễ tăng cân: 

Ở giai đoạn tiền mãn kinh, tình trạng tăng cân không kiểm soát là điều khó tránh khỏi đối với chị em bởi quá trình chuyển  hóa năng lượng kém, khả năng tích tụ lượng mỡ trong cơ thể cao hơn lúc trẻ. Khi chị em gặp phải chứng mất ngủ tuổi tiền mãn kinh, nguy cơ béo phì sẽ tăng cao bởi tình trạng thiếu ngủ sẽ làm gia tăng cảm giác thèm ăn ở chị em. Do đó, phụ nữ dễ tăng và gây béo phì. 

• Da lão hóa nhanh: 

Giấc ngủ có vai trò quan trọng đối với các cơ quan trong cơ thể, đây là lúc hệ bài tiết và thải độc, hệ tuần hoàn của con người hoạt động. Nếu chị em mất ngủ, trằn trọc, giấc ngủ không sâu sẽ khiến hoạt động của các cơ quan bị đảo lộn, quá trình lão hóa diễn ra nhanh hơn. Điều này tác động lớn đến làn da chị em, khiến làn da xuống sắc, trở nên nhăn nheo, sạm khô, xuất hiện mụn…

• Nguy cơ mắc bệnh tim mạch: 

Hiện tượng thiếu ngủ ở phụ nữ tiền mãn kinh cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về tim mạch. Các  nhà nghiên cứu chỉ ra rằng có đến 48%  người ngủ ít hơn 6 tiếng mỗi đêm mắc các bệnh tim mạch hoặc qua đời vì các chứng bệnh về tim. Ngoài ra, thiếu ngủ cũng khiến gia tăng mức độ sưng viêm trong cơ thể, tăng huyết áp và cholesterol ở phụ nữ tiền mãn kinh. 

• Nguy cơ bị đột quỵ: 

Một cuộc khảo sát tiến hành trên 5000 người đã cho kết quả rằng những người ngủ  ít hơn 6 tiếng mỗi đêm có nguy cơ bị đột quỵ cao hơn người bình thường. Vì thế, phụ nữ tiền mãn kinh mất ngủ cũng không nằm ngoài nguy cơ này. Chuyên gia Megan Ruiter của Đại học Alabama tại Birmingham cũng cho biết rối loạn giấc ngủ hay ngủ ít có mối quan hệ mật thiết với nguy cơ đột quỵ và các bệnh lý khác như tăng huyết áp, tiểu đường, thừa  cân… 

Mất ngủ tuổi tiền mãn kinh không chỉ trở thành nỗi ám ảnh đến người phụ nữ mà còn ảnh hưởng đến giấc ngủ người bạn đời của chị em. Để cải thiện tình trạng mất ngủ ở phụ nữ, chị em cần áp dụng những phương pháp chữa mất ngủ tiền mãn kinh. 

Chữa mất ngủ tiền mãn kinh bằng cách nào?

Mất ngủ ở phụ nữ tiền mãn kinh là tình trạng không hiếm gặp hiện nay. Tuy nhiên, không phải chị em nào cũng biết cách lựa chọn phương pháp điều trị mất ngủ ở thời kỳ này hiệu quả. Một số phương pháp chữa mất ngủ tiền mãn kinh phổ biến hiện nay như: 

Điều trị mất ngủ tuổi tiền mãn kinh bằng thuốc Tây

Thuốc được sử dụng chữa mất ngủ cho phụ nữ tiền mãn kinh chủ yếu là thuốc chống trầm cảm và thuốc an thần liều thấp. Mặc dù thời gian điều trị kéo dài bởi liều thuốc khởi đầu thấp nhưng hiệu quả điều trị của các loại thuốc này rất tốt. Các thuốc thường được sử dụng chữa mất ngủ tiền mãn kinh như:

• Thuốc Sertraline

Đây là loại thuốc chống trầm cảm thuộc nhóm SSRI cho hiệu quả điều trị mất ngủ cao, không có ảnh hưởng xấu đến các cơ quan nội tạng khác như gan, tim, thận,… và ít gây tác dụng phụ nên thường được sử dụng phổ biến. Một số tác dụng phụ nhẹ của thuốc như đầy bụng, mệt mỏi (các tác dụng phụ thường xuất hiện trong tuần đầu tiên dùng thuốc và tự hết sau đó). Thuốc Sertraline nên được sử dụng sau bữa ăn để mang lại hiệu quả tốt nhất. 

• Thuốc Paroxetine

Đây cũng là một loại thuốc chống trầm cảm liều thấp, có tác dụng hỗ trợ cân bằng chất serotonin trong não, cải thiện tâm trạng, giúp ngủ ngon và sâu hơn. Loại thuốc này thường có trong đơn thuốc điều trị các trường hợp trầm cảm, rối loạn lo âu tổng hợp, chứng hoảng sợ,  người bị căng thẳng và mệt mỏi hoặc bệnh nhân mắc hội chứng rối loạn thần kinh ám ảnh. 

Tùy vào mục đích sử dụng mà thuốc Paroxetine sẽ có liều lượng và chỉ định khác nhau, chị em nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng. 

• Thuốc Escitalopram

Tương tự như 2 loại thuốc kể trên, Escitalopram cũng là một loại thuốc chống trầm cảm có tác dụng tăng hoạt tính của serotonin trong hệ thần kinh trung ương. Thuốc cho tác dụng trong khoảng 1 tuần sử dụng, hiệu quả sử dụng thuốc có thể thay đổi theo tình trạng sức khỏe của mỗi người khác nhau. 

Chữa mất ngủ tiền mãn kinh bằng đông y

Theo quan niệm của đông y, chứng mất ngủ được gọi là thất miên hay bất mị, nguyên nhân của hiện tượng này là do chứng tâm tỳ hư, kết hợp can khí uất và thận âm hư gây nên. Để điều trị chứng bệnh này, cần tác động sâu vào căn nguyên gây bệnh, hỗ trợ điều hòa ngũ tạng, nâng cao sức khỏe và hệ miễn dịch của cơ thể để mang lại hiệu quả lâu dài. 

Các bài thuốc đông y chữa mất ngủ tiền mãn kinh đều có nguồn gốc từ thảo dược tự nhiên, mang lại sự an toàn, không gây tác dụng phụ đối với chị em. Người bệnh có thể tham khảo một số bài thuốc sau: 

• Bài thuốc chữa mất ngủ tiền mãn kinh bằng tâm sen

Bài thuốc bao gồm các thành phần như tâm sen (5g), hoa nhài (10g), táo nhân (10g) và lá vông (20g). Lá vông đem sấy khô rồi tán bột mịn, táo nhân đem sao đen và đập dập. Sau đó, lấy lá vông, táo nhân và tâm sen hãm cùng 1 lít nước đến sôi, tắt bếp, cho thêm hoa nhài tươi vào (cho hoa nhài khi nước còn ấm). Chị em có thể uống nhiều lần trong ngày thay nước uống. 

• Bài thuốc ôn đởm thang chữa mất ngủ tuổi tiền mãn kinh

Chị em chuẩn bị các  thành phần gồm quất hồng bì, phục linh, bán hạ (mỗi loại 12g), cam thảo (6g), chỉ thực (8g), trúc nhự (8g), đem tất cả các vị thuốc đun sôi với nước. Chị em chia nước thuốc làm 3 phần uống trong ngày. 

• Bài thuốc an thần định chí hoàn chữa chứng mất ngủ ở phụ nữ tiền mãn kinh

Bài thuốc thích hợp dùng cho những chị em bị tổn thương ở tim hay túi mật, gây nên tình trạng mất ngủ. Những triệu chứng chị em thường gặp phải là ngủ không yên, không sâu giấc, hay gặp ác mộng, thức dậy giữa đêm và khó ngủ lại. 

Chị em chuẩn bị phục linh, phục thần, long xỉ, thạch xương bồ (mỗi loại 12g), viên chí (8g) và nhân sâm (8g). Đem tất cả nguyên liệu sắc với nước, chia ngày uống 3 lần (uống trước khi đi ngủ). 

Phụ nữ bị mất ngủ tuổi tiền mãn kinh nên làm gì?

Ngoài việc sử dụng thuốc điều trị, để cải thiện tình trạng mất ngủ hay khó ngủ ở giai đoạn tiền mãn kinh, chị em có thể thực hiện một số điều sau: 

• Luôn có tinh thần lạc quan, vui vẻ: Một trong những nguyên nhân gây nên tình trạng mất ngủ tuổi tiền mãn kinh chính là do yếu tố tâm lý tác động. Vì thế,  việc giữ tinh thần thoải mái, vui vẻ khi đón nhận những thay đổi của thời kỳ tiền mãn kinh cũng giúp chị em tránh được những áp lực của bản thân, mang đến giấc ngủ sinh lý dễ dàng hơn. 
• Bổ sung dưỡng chất đầy đủ: Chị em ở thời kỳ tiền mãn kinh cần bổ sung estrogen tự nhiên, các khoáng chất cần thiết như vitamin, protein, sắt… để tăng sức đề kháng cho cơ thể. Khi cơ thể được bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng sẽ có đủ năng lượng nuôi dưỡng các tế bào. Bên cạnh đó, để cải thiện tình trạng mất ngủ, chị em nên tạo thói quen ngủ đúng giờ và tránh làm việc quá sức (nên ngủ mỗi đêm từ 7 – 8 giờ). 
• Rèn luyện thể thao: Rèn luyện những môn thể thao nhẹ nhàng như thiền, yoga, đạp xe… giúp cho cơ thể chị em trở nên dẻo dai, khỏe khoắn hơn. Đồng thời, thói quen tốt này còn hỗ trợ chị em phòng ngừa bệnh loãng xương, cải thiện hoạt động của tim mạch và điều hòa giấc ngủ sâu hơn. 

• Thay đổi chất liệu chăn, nệm trải giường: Những yếu tố nhỏ này cũng có thể ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ của chị em. Nên lựa chọn chất liệu cotton để nâng cao khả năng thấm hút mồ hôi và tạo sự thoải mái cho chị em, giúp chị em dễ dàng đi vào giấc ngủ. 
• Kiểm tra nhiệt độ phòng ngủ, giữ phòng ngủ khô thoáng: Phòng ngủ thoáng mát, sạch sẽ,… sẽ có tác dụng giúp giảm thiểu tình trạng đổ mồ hôi về đêm ở chị em. Chị em cũng nên thường xuyên kiểm tra nhiệt độ phòng ngủ để giữ không khí thoáng mát, điều này rất quan trọng đối với phụ nữ tiền mãn kinh. 
• Tránh đồ ăn cay nóng và chất kích thích: Những thức ăn cay nóng hay thức uống như cafe, rượu, bia,… sẽ khiến chị em gia tăng cảm giác khó chịu bởi những triệu chứng tiền mãn kinh. Đồng thời, việc sử dụng những đồ ăn và thức uống kể trên cũng khiến chị em khó đi vào giấc ngủ và ảnh hưởng đến giấc ngủ sinh lý bình thường. 

Có thể thấy rằng, hiện tượng phụ nữ tiền mãn kinh mất ngủ đang ngày càng gia tăng về số lượng, tình trạng này gây ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe và cuộc sống của chị em. Bởi tình trạng mất ngủ tuổi tiền mãn kinh của chị em có nhiều mức độ và ảnh hưởng khác nhau, vậy nên, khi gặp phải tình trạng này, chị em nên tìm kiếm sự giúp đỡ của các bác sĩ chuyên khoa để sớm đưa ra phương pháp điều trị thích hợp nhất.