Khổ sở vì vảy nến thể mảng và đây là cách điều trị, phòng tránh

Vảy nến thể mảng là một dạng vảy nến phổ biến nhất, gặp ở hầu hết những người bị bệnh vảy nến. Bệnh thường xuất hiện ở vùng khuỷu tay, lưng, đầu gối… gây ngứa ngáy thậm chí những cơn đau. Vậy, bệnh vảy nến thể mảng bắt đầu do yếu tố nào, có cách nào điều trị hiệu quả không? Hãy cùng tìm hiểu qua bài viết bên dưới.

Vảy nến thể mảng là gì?

Bệnh vảy nến được biết đến là bệnh da liễu mãn tính, xảy ra do sự rối loạn điều tiết gây tăng sinh tế bào, hình thành nên những mảng bám trên bề mặt da. Ở người bình thường, khi các tế bào da chết đi sẽ bong da và thay bởi tế bào da mới. Nhưng ở người bị bệnh vảy nến, quá trình thay thế tế bào da mới này nhanh hơn gấp 10 lần.

Việc tăng sinh nhanh chóng này khiến tế bào da mới và cũ không kịp thay thế vì thế các lớp da dồn lại thành nhiều mảng dày. Những mảng da này có màu đỏ trên bề mặt là lớp da khô trắng như sáp nến, có ranh giới rõ ràng với vùng da khỏe mạnh.

Bệnh vảy nến có nhiều dạng, trong đó vảy nến thể mảng là dạng phổ biến nhất. Khi bệnh khởi phát các lớp da dày màu trắng, khô nổi trên bề mặt tạo thành từng mảng có kích thước khác nhau. Ban đầu chỉ là những mảng nhỏ nhưng nếu không điều trị sớm những mảng nhỏ sẽ bong tróc, vị trí bị ngứa và vùng da khô sẽ ngày càng rộng.

Có khoảng 80% bệnh nhân mắc bệnh vảy nến thể mảng. Các vị trí dễ bị bệnh là những vùng thường xuyên bị tì đè như lưng, đầu gối, khuỷu tay… Vùng da bị tổn thương thường có đường kính giao động từ 2cm – 20 cm.

Nguyên nhân gây vảy nến thể mảng

Bệnh vảy nến thường bắt nguồn từ rối loạn hệ thống miễn dịch. Bình thường, hệ miễn dịch của con người sẽ hoạt động theo cơ chế phát hiện và tiêu diệt các tác nhân gây hại từ bên ngoài, đồng thời sẽ sinh ra kháng thể để bảo vệ cơ thể. Nhưng do một số rối loạn nào đó, chúng nhầm lẫn giữa tế bào khỏe mạnh và yếu tố gây hại và tấn công luôn tế bào biểu bì da. Kết quả khiến da bị tăng sinh nhanh gấp 10 lần so với bình thường.

Đối với cơ thể người khỏe mạnh, quá trình thay thế tế bào da chết phải mất từ 28 – 30 ngày. Nhưng với những người bị bệnh vảy nến, thời gian này rút lại rất ngắn chỉ 3 – 4 ngày. Hơn nữa, tốc độ thay tế bào chết rất nhanh khiến những tế bào này tích tụ trên da tạo thành 1 lớp sừng, màu trắng của da chết mà chúng ta gọi là vảy nến mảng.

Bất kỳ đối tượng nào cũng có khả năng bị bệnh vảy nến mảng. Nhưng có một số người có nguy cơ cao mắc bệnh này hơn bình thường, đó là:

• Có bố mẹ, ông bà từng bị vảy nến. Theo các chuyên gia, bệnh vảy nến có yếu tố di truyền. Những người có bố, mẹ hoặc cả hai từng mắc bệnh vảy nến thì nguy cơ cao bị bệnh hơn những đứa trẻ khác.
• Người thường xuyên sống trong căng thẳng lo âu.
• Những người sử dụng rượu bia, thuốc lá và các chất kích thích khác thường xuyên.
• Các đối tượng sử dụng thuốc điều trị tình trạng rối loạn lưỡng cực hoặc tăng huyết áp có nguy cơ mắc bệnh vảy nến hơn bình thường.
• Những người bị một số bệnh nhiễm trùng: Người mắc các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp trên do vi khuẩn như viêm họng, viêm amidan có thể có nguy cơ mắc vảy nến, hoặc là yếu tố khiến bệnh trở nên nặng hơn.
• Những người thường xuyên phải chịu sự thay đổi đột ngột của nhiệt độ, thời tiết. Bởi lúc này, da thường bị khô hoặc bị thay đổi môi trường quá nhanh khiến bệnh bùng phát dễ hơn.
• Người bị nhiễm HIV/AIDS: Bệnh lý này làm tăng nguy cơ mắc bệnh vảy nến và khiến các dấu hiệu của bệnh trầm trọng hơn.

Dấu hiệu nhận biết vảy nến thể mảng

Triệu chứng của bệnh vảy nến thể mảng sẽ không hoàn toàn giống nhau. Ở một vài đối tượng, chúng sẽ xuất hiện tại những vị trí khác nhau, mức độ lan rộng, đường kính của vùng vảy nến cũng khác nhau, thậm chí có thể bao phủ toàn bộ cơ thể.

Thông thường, những mảng da dày khô thành vảy trên bề mặt da là dấu hiệu nhận biết vảy nến thể mảng phổ biến và dễ nhất. Bạn có thể quan sát thêm những triệu chứng kèm theo như:

• Phần biểu bì da gồ ghề nổi trên da, vùng da bị tổn thương có màu đỏ nhạt hoặc hồng.
• Phần da chết màu trắng bong ra rải rác.
• Mảng da ở vị trí vảy nến khô nứt nẻ, đôi khi chảy máu gây đau đớn cho người bệnh.
• Người bệnh có cảm giác ngứa râm ran tại các mảng vảy, kèm theo đó là đau khó chịu, nóng rát.
• Vảy nến tại vị trí bàn tay, ngón tay sẽ thấy móng tay dày, có rỗ hoa hoặc tình trạng sưng khớp.

Hầu hết mọi bệnh nhân bị vảy nến mảng sẽ trải qua sự tuần hoàn của các triệu chứng. Quá trình này khiến những biểu hiện sẽ nghiêm trọng trong vài ngày hoặc vài tuần, sau đó lại thuyên giảm. Các dấu hiệu mờ nhạt dần và lại lặp lại sau vài tuần nếu có yếu tố kích hoạt.

Vảy nến thể mảng có nguy hiểm không? Có lây không?

Theo thống kê, có đến 80% người bệnh vảy nến đã trải qua giai đoạn vảy nến thể mảng. Vì thế, có thể nói đây là hình thức phổ biến nhất của bệnh vảy nến. Nhiều người khi bị bệnh vảy nến thể mảng thường bị các triệu chứng và biểu hiện của bệnh gây hoang mang. Câu hỏi không biết bệnh có nguy hiểm không, có lây không có lẽ là thắc mắc thường thấy.

Theo các chuyên gia, bệnh vảy nến không phải do vi khuẩn hay virus gây nên. Vì thế bệnh không lây nhiễm từ người sang người qua việc tiếp xúc. Bạn hoàn toàn có thể nắm tay, tiếp xúc gần, sử dụng chung vật dụng với người bị vảy nến mà không cần lo lắng nhiều. Tuy nhiên, vảy nến được nghiên cứu là có tính di truyền.

Mặc dù bệnh vảy nến thể mảng có tiến triển mãn tính và dai dẳng, nhưng phần lớn các trường hợp đều lành tính và không gây nguy hiểm tới sức khỏe người bệnh. Ảnh hưởng chủ yếu của bệnh là gây mất thẩm mỹ, khiến người bệnh tự ti và giảm chất lượng cuộc sống.

Phần lớn các triệu chứng bệnh vảy nến thể mảng đều ở ngoài da như: Bong tróc ngứa, đau mà không gây nguy hiểm tới tính mạng. Nhưng nếu người bệnh không kiểm soát và điều trị kịp thời, vảy nến thể mảng có thể gây ra một số biến chứng nguy hiểm như:  

Gây ra các bệnh lý liên quan đến thận: Bệnh có thể làm giảm chức năng của thận, tăng nguy cơ suy thận và những bệnh lý liên quan đến thận khác.

Biến chứng về nội tiết: Bệnh vảy nến thể mảng gây ra bởi tình trạng rối loạn chuyển hóa, tình trạng này có thể khiến nguy cơ mắc đái tháo đường tăng cao. Ngoài ra người bị vảy nến cũng có thể bị một số bệnh liên quan đến nội tiết và chuyển hóa như béo phì, tăng lipid máu, tăng cholesterol, xơ vữa động mạch…

Biến chứng bệnh tim mạch: Người bị vảy nến thể mảng có nguy cơ tăng huyết áp, lên cơn đau tim và đột quỵ hơn người bình thường.

Xảy ra những biến chứng về mắt: Người bị vảy nến thể mảng có thể bị giảm thị lực và gặp các biến chứng như viêm kết mạc, viêm bờ mi, mắt mờ…

Ảnh hưởng nhiều tới tâm lý: Những mảng da dày thành vảy xuất hiện tại vùng da hở khiến người bệnh tự ti, mặc cảm và xấu hổ với những người xung quanh. Những người ngoài khi nhìn vào không hiểu rõ bệnh thường có cái nhìn xa lánh với người bị vảy nến. Đây cũng là nguyên nhân khiến người bị vảy nến thể mảng dễ bị trầm cảm.

Phương pháp điều trị vảy nến thể mảng

Cho đến nay, chưa có biện pháp điều trị đặc hiệu đối với bệnh vảy nến thể mảng. Các phương pháp điều trị hiện nay thường chỉ nhằm mục đích cải thiện triệu chứng, kiểm soát tình trạng bệnh và giảm thiểu tối đa nguy cơ tái phát.

Các phương pháp điều trị vảy nến thể mảng được áp dụng bao gồm:

Điều trị vảy nến thể mảng bằng phương pháp Tây y

Tùy thuộc vào tình trạng bệnh và thể trạng của mỗi người, bác sĩ sẽ đề nghị đơn thuốc cụ thể. Có thể sử dụng thuốc đơn lẻ hoặc kết hợp nhiều loại thuốc khác nhau và quang trị liệu.

Thuốc bôi

Thông thường, thuốc bôi được chỉ định phổ biến nhất bởi việc bôi thuốc điều trị tại chỗ nhanh chóng giảm viêm và giảm sự phát triển của tế bào da. Các loại thuốc thường là corticosteroid, anthralin, vitamin D, vitamin A. Bác sĩ có thể cân nhắc kê thêm axits salicylic và nhựa than đá coal tar trong một số trường hợp vảy nến thể mảng nhất định.

Thuốc uống

Trường hợp bị vảy nến thể mảng nghiêm trọng hơn một số loại thuốc uống được kê toa nhằm điều trị triệu chứng toàn thân. Các loại thuốc uống có thể được cân nhắc sử dụng là acitretin, cyclosporine và methotrexate có tác dụng ức chế, cải thiện hệ thống miễn dịch, làm giảm sự phát triển của tế bào da.

Thuốc sinh học

Thường được sử dụng theo đường tiêm, là loại thuốc tác động tới hệ miễn dịch của cơ thể giúp giảm viêm và ngăn quá trình tăng sinh của tế bào. Một số thuốc được sử dụng như: Adalimumab, Brodalumab, Etanercept, Guselkumab, Infliximab… Phương pháp này được cân nhắc sử dụng trong trường hợp bị vảy nến thể mảng mức độ vừa đến nặng.

Hầu hết các loại thuốc Tây điều trị vảy nến thể mảng đều có những tác dụng phụ ảnh hưởng tới sức khỏe nếu không dùng đúng và đủ liều. Do vậy, khi sử dụng người bệnh cần tuyệt đối tuân thủ những chỉ định của bác sĩ. Không tự ý bỏ thuốc, tăng liều lượng hoặc đổi thuốc khi chưa có bất kỳ ý kiến nào của bác sĩ. Ngoài ra, sau thời gian sử dụng thuốc nếu bệnh không tiến triển tốt bạn cũng nên trao đổi với bác sĩ để có được phương pháp điều trị phù hợp hơn.

Quang trị liệu

Một số trường hợp cơ thể không đáp ứng với thuốc điều trị, liệu pháp điều trị vảy nến mảng bằng ánh sáng có thể được cân nhắc. Quang trị liệu là phương pháp sử dụng ánh sáng tự nhiên hoặc nhân tạo để cải thiện triệu chứng ngoài da. Phương pháp này thường được áp dụng với những người bị vảy nến thể mảng có kích thước lớn, lan rộng.

Các liệu pháp được cân nhắc áp dụng:

• Ánh sáng tự nhiên (ánh sáng mặt trời): Thực hiện theo liệu trình có giám sát y tế cẩn thận.
• Sử dụng ánh sáng nhân tạo: Sử dụng tia UVA kết hợp với thuốc làm tăng độ nhạy cảm trên vùng da bị bệnh.
• Liệu pháp tia laser: Dùng tia laser chiếu trực tiếp tại các vùng da tổn thương làm vỡ các mảng da vảy nến.

Phương pháp quang trị liệu là phương pháp điều trị tại chỗ, cải thiện các triệu chứng bệnh tốt nhưng không trị triệt để, dễ tái phát và khá tốn kém.

Đông y chữa vảy nến thể mảng

Theo Đông y, bệnh vảy nến thể mảng do huyết hư, huyết nhiệt, yếu tố phong và huyết hỏa gây ra. Vì thế, để cải thiện cần thanh nhiệt, lấy lại cân bằng của cơ thể, đào thải độc tố. Sử dụng thuốc Đông y dễ dàng, giá thành rẻ và hơn nữa mang lại an toàn. Đây là phương pháp chữa vảy nến thể mảng ngày càng được nhiều người lựa chọn.

Một số loại thảo dược sử dụng trong điều trị vảy nến thể mảng như: hoa hòe, sinh địa, thổ phục linh… Các bài thuốc chủ yếu là thuốc uống, đun nước tắm gội và rửa vết thương. Một số bài thuốc điều trị vảy nến có thể kể đến như:

Chế độ ăn uống

Kết hợp cùng những biện pháp điều trị kể trên, người bệnh cũng nên biết cách chăm sóc tại nhà hỗ trợ tốt nhất cho việc điều trị. Việc chăm sóc người bị vảy nến thể mảng tại nhà cần quan tâm tới những vấn đề như nên ăn gì, không nên ăn gì.

Thực phẩm người bị vảy nến thể mảng nên ăn:

Người bị vảy nến thể mảng nên ăn các loại rau xanh (súp lơ, cải xoăn, rau bina) nhằm cung cấp vitamin và chất chống oxy hóa cần thiết cho cơ thể, bổ sung thực phẩm chứa nhiều omega 3 (cá hồi, cá trích) có tác dụng chống viêm, chống lão hóa. Vừng đen là một lựa chọn không tồi cho người bệnh vảy nến bởi trong vừng đen có chứa nhiều vitamin E và omega-3 – những chất rất tốt cho bệnh về da.

Một số trái cây cần thiết bạn nên bổ sung hàng ngày như: Bưởi, táo, lê… chứa nhiều vitamin A, C, E ngăn ngừa quá trình lão hóa, bảo vệ da, cung cấp nước và độ ẩm cho da. Đặc biệt là quả bơ, cung cấp một hàm lượng chất béo, kali, beta carotene… có lợi cho cơ thể, giúp cải thiện các triệu chứng của bệnh vẩy nến.

Bệnh nhân vảy nến thể mảng nên bổ sung thêm ngũ cốc, trà xanh để cải thiện hệ miễn dịch, ngăn ngừa quá trình viêm trên da, kháng viêm, ngăn ngừa lão hóa. Đừng quên uống đủ nước mỗi ngày để làn da được cung cấp đủ nước, đủ ẩm tránh tình trạng khô nứt khó chịu. Ngoài ra, những thực phẩm giàu kẽm vì đây là chất không thể thiếu trong việc điều trị các bệnh lý về da.

Thực phẩm người bị vảy nến thể mảng không nên ăn:

Người bị vảy nến nên kiêng ăn một số thực phẩm nhất định bởi những thực phẩm này có thể khiến những triệu chứng bệnh nặng hơn. Đầu tiên là các loại thịt giàu chất béo và thịt gia cầm, thịt chế biến sẵn… Nhóm thực phẩm này chứa nhiều chất béo bão hòa, gây tăng cân và nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, tiểu đường, nhất là làm tăng tiết bã nhờn dễ gây viêm da.

Sữa nguyên chất cũng chứa nhiều chất béo no và sữa cũng là một thực phẩm dễ gây dị ứng vậy nên nếu bị vảy nến bạn cũng không nên sử dụng sữa nguyên chất. Các sản phẩm từ sữa nguyên chất như: Kem, phô mai, đồ uống chất lượng cao, kem chua, bánh kem… cũng không nên sử dụng để đảm bảo kiểm soát được triệu chứng bệnh.

Nhóm thực phẩm tiếp theo bác sĩ khuyên nên loại bỏ khỏi khẩu phần ăn của người bị vảy nến thể mảng đó là thực phẩm chứa gluten. Thực phẩm này bao gồm bánh mì trắng, lúa mì và ngũ cốc, lúa mạch đen, bánh ngọt, pizza, bánh quy, súp đóng hộp… Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra loại bỏ nhóm thực phẩm này có thể giúp giảm thiểu triệu chứng vảy nến.

Cuối cùng người bị vảy nến nên kiêng các thực phẩm chứa đường. Đường có trong mía, mật ong, đường nâu, siro, đường dextrose, đường fructose. Mặc dù có hương vị ngọt ngào nhưng đường lại ít chất dinh dưỡng có lợi. Đường có thể gây các bệnh tim mạch, béo phì hay suy thận vì thế nên cắt giảm đường trong bữa ăn là biện pháp tốt giúp người bệnh vảy nến và nhiều bệnh khác.

Mẹo chăm sóc da tại nhà với người bị vảy nến thể mảng

Người bệnh cần giữ vệ sinh sạch sẽ, dưỡng ẩm da thường xuyên với các sản phẩm lành tính, an toàn cho da. Đối với người bị vảy nến ở mặt không nên dùng nước cân bằng da (toner) quá mạnh vì nó sẽ khiến tổn thương da nặng hơn. Đối với người bị vảy nến thể mảng trên da đầu nên dùng các loại dầu gội dịu nhẹ chứa axit salicylic.

Ngoài ra, không nên cào gãi hoặc chà xát lên vùng da bị vảy nến, hành động này chỉ khiến tình trạng viêm da của bạn nặng thêm. Nếu thấy ngứa râm ran, thay vì cào gãi hãy xoa nhẹ nhàng hoặc bôi kem dưỡng để làm dịu da, giúp giảm thiểu tình trạng ngứa do da khô nứt.

Người bệnh có thể áp dụng một số mẹo dân gian,tận dụng các loại thảo dược lành tính, dễ tìm nên khá an toàn. Một vài mẹo dân gian giúp cải thiện triệu chứng vảy nến bạn có thể tham khảo như:

• Dùng 6 – 8 lá cây lược vàng rửa sạch giã nát lấy phần nước cốt bôi lên vùng da bị vảy nến.
• Dùng lá trầu không già rửa sạch đun nước ngâm rửa vùng da bị vảy nến.
• Dùng bông gòn thấm giấm táo sau đó bôi lên vùng da bị vảy nến thể mảng.

Lưu ý: Các mẹo dân gian chỉ có tác dụng giảm bớt triệu chứng khó chịu chứ không thể điều trị triệt để. Khi sử dụng các nguyên liệu tự nhiên để điều trị bệnh ngoài da, bạn cần rửa sạch da, làm sạch nguyên liệu tránh nhiễm trùng. Song song với việc áp dụng các mẹo và chế độ chăm sóc tại nhà, bạn vẫn cần tới bác sĩ chuyên khoa để chẩn đoán cũng như chỉ định điều trị cụ thể.

Ngăn ngừa vảy nến thể mảng tái phát

Sau những cố gắng về việc điều trị, chăm sóc tại nhà bạn cần chú ý một số vấn đề nhằm ngăn ngừa vảy nến thể mảng tái phát. Người bệnh cần thực hiện một chế độ sinh hoạt khoa học, điều độ để tránh xa bệnh. Một số lời khuyên dưới đây chắc chắn sẽ hữu ích cho bạn:

• Không cào gãi tại vùng da bị thương, không xăm mình hoặc làm bất kỳ việc gì dễ khiến da bị kích ứng.
• Thường xuyên dưỡng ẩm da, vừa giúp da mềm mại vừa giúp các tổn thương nhanh được phục hồi.
• Tránh xa những chất tẩy rửa mạnh, lựa chọn sữa tắm, xà phòng, dầu gội đầu không chứa hương liệu. Tốt nhất nên sử dụng các sản phẩm đặc trị đã được bác sĩ chỉ định hoặc các sản phẩm có nguồn gốc tự nhiên.
• Tăng cường bổ sung dinh dưỡng, vitamin và khoáng chất thông qua một chế độ ăn uống đầy đủ, khoa học. Loại bỏ các thực phẩm dễ gây dị ứng, các loại đồ uống có cồn tác động tiêu cực tới hệ miễn dịch, có thể khiến triệu chứng bùng phát trở lại.
• Luyện tập thể dục thể thao thường xuyên, nâng cao sức khỏe, sức đề kháng cho cơ thể. Lựa chọn những bài tập nhẹ nhàng nhưng hiệu quả như: Chạy bộ, đạp xe, yoga, boxing,…
• Giữ vệ sinh làn da của mình, tránh bụi bẩn, ô nhiễm hay những tác động xấu lên da. Đồng thời giữ cho môi trường sống sạch sẽ, tránh bụi bẩn và những tác nhân gây hại.

Đối với bệnh vảy nến thể mảng nếu bạn điều trị và kiểm soát tốt các triệu chứng sẽ nhanh chóng thuyên giảm không có khả năng lan rộng. Ngoài ra việc phòng ngừa đúng cách sẽ giúp những tổn thương trên da không có cơ hội tái phát.