Viêm da tiết bã ở mặt: Nguyên nhân, cách chăm sóc và điều trị hiệu quả

Viêm da tiết bã ở mặt (hay còn gọi là viêm da dầu) là tình trạng viêm da mãn tính xảy ra tại vùng da mặt. Dấu hiệu đặc trưng của bệnh là da bị nổi ban đỏ, có nhờn và vảy khô, gây mất thẩm mỹ. Theo bác sĩ Nguyễn Thị Nhuần – Giám đốc Chuyên môn Trung tâm Da liễu Đông y Việt Nam, việc hiểu rõ về nguyên nhân gây bệnh, triệu chứng nhận biết sẽ giúp người bệnh tìm ra biện pháp chăm sóc, điều trị bệnh hiệu quả.

Viêm da tiết bã ở mặt là gì? Nguyên nhân gây bệnh

Viêm da tiết bã là bệnh lý da liễu mãn tính, có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi và giới tính. Trong đó, đối tượng bị tình trạng này phổ biến nhất là người trưởng thành.

Biểu hiện đặc trưng của viêm da tiết bã ở mặt là hiện tượng da mặt tiết nhiều bã nhờn, đỏ và bong vảy. Bệnh xảy ra do sự rối loạn của tuyến bã nhờn. Bên cạnh đó, nó còn liên quan đến sự phát triển quá mức của nấm Malassezia và các yếu tố nội, ngoại sinh khác.

Nguyên nhân gây viêm da tiết bã ở mặt

Viêm da tiết bã ở mặt còn hình thành do nhiều yếu tố khác, điển hình như:

• Da mặt tiết nhiều dầu: Vùng da mặt của chúng ta thường có các dạng: Da nhờn, da khô, da hỗn hợp. Các nghiên cứu chỉ ra rằng, người nào có làn da nhờn thì cũng có nguy cơ mắc bệnh viêm da tiết bã cao hơn người có da mặt khô.
• Vệ sinh da mặt chưa đúng cách: Hoạt động bài tiết ở da mặt thường mạnh hơn các vùng da khác. Nếu cách vệ sinh chưa đúng, lỗ chân lông trên mặt dễ bị ứ đọng bã nhờn. Cùng với các bụi bẩn tấn công từ bên ngoài sẽ khiến da bị tổn thương.
• Rối loạn hormone: Nồng độ hormone biến đổi đột ngột sẽ kích thích các triệu chứng viêm da dầu ở mặt. Đây là lý do khiến những người đang dậy thì hoặc mang thai, hậu sinh dễ bị viêm da tiết bã ở mặt nhiều hơn nhóm đối tượng khác.
• Suy giảm hệ miễn dịch: Hệ miễn dịch đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ làn da khỏi tác nhân gây bệnh. Khi hệ miễn dịch yếu đi, da mặt dễ bị tấn công, hình thành triệu chứng viêm da dầu.
• Chế độ ăn: Các thực phẩm chứa nhiều đường, chất béo, đồ cay có khả năng kích thích tuyến bã nhờn hoạt động mạnh, gây viêm da dầu.
• Thời tiết: Viêm da dầu ở mặt thường phát triển mạnh vào mùa đông. Bởi vì lúc này, da bị khô, dễ tổn thương nên các triệu chứng bệnh dễ bộc phát.
• Nguyên nhân khác: Một số vấn đề về tâm lý như stress, lo âu, trầm cảm có thể dẫn đến tình trạng viêm da tiết bã ở mặt.

Dấu hiệu nhận biết viêm da tiết bã ở mặt

Bệnh viêm da dầu ở mặt khá lành tính, thường không gây ngứa như các bệnh chàm, viêm da dị ứng… Tuy nhiên, vì xuất hiện trên mặt nên nó lại làm mất thẩm mỹ nghiêm trọng, khiến người bệnh tự ti về vẻ ngoài của mình. Khi bị viêm da tiết bã ở mặt, người bệnh thường có các triệu chứng như:

• Bề mặt vùng da bệnh bằng phẳng hơn so với những vùng da khỏe mạnh.
• Trên vùng da bệnh có mảng da màu đỏ hoặc hồng.
• Da tiết nhiều chất nhờn, gây cảm giác trơn, bóng.
• Mặc dù bề mặt da có nhiều dầu nhưng lớp biểu bì của da lại khô, dễ bong vảy.
• Nếu vùng da bệnh là các nếp gấp (ở cánh mũi) thì các tổn thương sẽ xuất hiện đối xứng ở cả hai bên.

Những biểu hiện này thường biểu hiện quanh cánh mũi, dưới lông mày, cằm và má. Sau một thời gian, bệnh có thể lan đến viền tóc, dưới cổ. Một số trường hợp có thể bị cả ở ngực.

Bệnh viêm da dầu ở mặt có lây không? Có nguy hiểm không?

Theo bác sĩ Nguyễn Thị Nhuần, cố vấn chuyên môn của Center For Health Reporting, viêm da dầu ở mặt có liên quan đến hoạt động của hệ miễn dịch và cơ địa người bệnh. Quá trình hình thành bệnh này cũng không phải do virus hay vi khuẩn. Vì vậy, bệnh không lây từ người này sang người khác nhưng có tính di truyền. Nếu bố hoặc mẹ bị bệnh này thì con cũng có khả năng bị bệnh.

Thêm vào đó, tình trạng này có thể lan rộng từ vùng da khỏe sang vùng da bệnh. Nếu người bệnh không điều trị kịp thời thì sẽ có nguy cơ bị cả ở đầu hoặc dưới ngực.

Trả lời cho câu hỏi “viêm da tiết bã ở mặt có nguy hiểm không”, bác sĩ Nhuần cho biết: Bệnh lý này tương đối lành tính, không gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng cho sức khỏe hay tính mạng người bệnh. So với nhiều bệnh da liễu khác như viêm da cơ địa, viêm da dị ứng thì viêm da dầu không gây ngứa ngáy, sưng viêm… Đồng thời, bệnh lý này cũng không làm phát sinh ra tình trạng bội nhiễm, tổn thương da mức độ nặng.

Tuy nhiên, viêm da dầu ở mặt lại rất dai dẳng, dễ tái phát và khó trị dứt điểm. Vì xảy ra tại vùng da mặt nên người bệnh bị ảnh hưởng nhiều về thẩm mỹ khiến họ có tâm lý e ngại, tự ti, căng thẳng, ngại giao tiếp.

Trong một số trường hợp, nếu chăm sóc, điều trị bệnh sai cách, bệnh có thể để lại sẹo trên da. Để không bị “xuống sắc” vì viêm da tiết bã ở mặt, người bệnh nên sớm thăm khám để được bác sĩ tư vấn cách điều trị phù hợp nhất.

Bệnh viêm da tiết bã ở mặt có tự khỏi không? Có chữa được không?

Bác sĩ Nhuần cũng cho biết thêm, bệnh viêm da tiết bã không thể tự khỏi hết nếu không được điều trị. Hơn nữa, bệnh còn tiến triển ngày càng nặng. Khi chuyển sang giai đoạn mãn tính, bệnh dễ tái phát khi gặp điều kiện phù hợp. Lúc này, việc điều trị bệnh trở nên khó khăn hơn.

Bệnh viêm da tiết bã thuộc dạng bệnh tự miễn, đến nay chưa có thuốc điều trị triệt để. Tuy nhiên, có thể làm dứt các triệu chứng của bệnh bằng cách sử dụng thuốc hỗ trợ điều trị. Nếu kết hợp với chế độ ăn và sinh hoạt hợp lý, bệnh sẽ không bùng phát trong thời gian dài.

Người bệnh nên ăn các loại rau xanh, trái cây tươi có chứa nhiều vitamin C, E. Bên cạnh đó, nên sử dụng các thực phẩm giàu Omega 3 khác để tăng cường sức khỏe và bảo vệ làn da. Ngoài ra, nên giữ tinh thần thoải mái, vệ sinh làn da thật sạch và không sử dụng mỹ phẩm có hóa chất độc hại…

Những điều này sẽ hỗ trợ điều trị và phòng ngừa bệnh viêm da tiết bã ở mặt tốt hơn.

Cách chẩn đoán viêm da tiết bã trên mặt. Khi nào cần đi khám bác sĩ?

Trong trường hợp các triệu chứng viêm da tiết bã ở mặt xuất hiện và phát triển mạnh, người bệnh nên đi khám bác sĩ. Hiện nay đã 3 có phương pháp chẩn đoán viêm da tiết bã ở mặt được sử dụng phổ biến:

• Chẩn đoán dựa trên các đặc điểm lâm sàng: Bác sĩ sẽ xem xét các thương tổn trên da, xác định thời gian bệnh bắt đầu khởi phát, vị trí da tổn thương.
• Xét nghiệm cận lâm sàng: Là cách nuôi cấy và soi trực tiếp lên vùng da bị bệnh để kiểm tra tình trạng phát triển của vi nấm Malassezia
• Thiết sinh mô bệnh học: Phương pháp này nhằm phân biệt các dạng bệnh lý cùng có dấu hiệu bong da là: Vảy nến, viêm da cơ địa, viêm da tiết bã nhờn. Trường hợp bị vảy nến, trong da có sự tăng sinh của nhóm trung gian hóa học. Viêm da cơ địa thường xuất hiện ở các phần khuỷu tay, nếp gấp. Còn viêm da tiết bã thường có sự hiện diện của nấm men.

Những bệnh nhân bị viêm da tiết bã có nguy cơ bị bội nhiễm, hoặc tái phát nhiều lần, để lại sẹo, bác sĩ sẽ đưa ra những biện pháp trị liệu bằng thuốc Tây. Một số trường hợp đặc biệt có thể phải sử dụng phương pháp quang hóa trị liệu.

Các cách điều trị viêm da tiết bã phổ biến hiện nay

Viêm da tiết bã ở mặt có nhiều cách điều trị. Mỗi cách trị liệu lại phù hợp với từng tình trạng bệnh. Vì vậy, muốn chữa bệnh này vừa an toàn vừa hiệu quả, cần xác định rõ nguyên nhân và tình trạng bệnh.

Cách chữa viêm da dầu ở mặt tại nhà

Những người mới bị viêm da tiết bã nhờn hoặc bị ở mức độ nhẹ có thể sử dụng các bài thuốc dân gian chữa trị tại nhà. Dưới đây là một số cách chữa được nhiều người áp dụng và đánh giá cao.

Chữa viêm da dầu ở mặt bằng dầu dừa

Với khả năng diệt khuẩn, làm mềm da, giảm khô da, hạn chế bong vảy, dầu dừa được nhiều người dùng để chữa viêm da dầu và dưỡng da hiệu quả.

Cách chữa:

• Bước 1: Làm sạch bụi bẩn và chất nhờn trên da mặt và lau khô.
• Bước 2: Pha dầu dừa với tỉ lệ 9 phần dầu dừa, 1 phần nước lọc.
• Bước 3: Bôi hỗn hợp dầu dừa vừa pha lên mặt.
• Bước 4: Massage thật kỹ các vùng da bị tổn thương.
• Bước 5: Để nguyên như vậy trong khoảng 10 phút cho dầu dừa thấm vào da.
• Bước 6: Cuối cùng, đi rửa mặt với nước hơi âm sao cho thật sạch.

Người bệnh nên tiến hành cách làm này mỗi buổi sáng, trưa, tối hàng ngày để thấy hiệu quả rõ rệt.

Dùng nha đam chữa viêm da tiết bã ở mặt

Không chỉ có tác dụng làm đẹp da, chống lão hóa da, nha đam còn có khả năng trị viêm da dầu ở mặt rất tốt. Nha đam có khả năng kháng viêm, tẩy tế bào chết và ngăn vi nấm kích thích viêm da tiết bã.

Cách thực hiện bài thuốc chữa bệnh này bằng nha đam như sau:

• Bước 1: Chuẩn bị 1 lá nha đam, rửa sạch, cắt bỏ phần vỏ, để lại phần gel nha đam bên trong.
• Bước 2: Rửa mặt thật sạch với nước hơi ấm để loại bỏ bớt bã nhờn và bụi bẩn.
• Bước 3: Lau khô da mặt bằng khăn mềm rồi bôi gel nha đam lên.
• Bước 4: Massage nhẹ nhàng quanh mặt rồi chờ cho lớp gel vừa bôi khô lại.
• Bước 5: Bôi tiếp lớp gel nha đam thứ hai lên. Lần này massage thật kỹ những vùng da tổn thương.
• Bước 6: Khi lớp gel thứ hai khô lại thì đi rửa mặt với nước ấm và lau khô.

Lưu ý: Bạn có thể thêm chanh tươi trộn với nha đam để tăng hiệu quả trị bệnh.

Nên tiến hành cách làm này mỗi ngày 2 lần vào buổi sáng và tối. Thực hiện cho đến khi hết dấu hiệu của bệnh.

Chữa viêm da tiết bã ở mặt bằng mật ong

Mật ong cũng là một trong những dược liệu làm đẹp da nhiều người sử dụng. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết đây còn là thuốc chữa viêm da tiết bã ở mặt. Mật ong cũng có khả năng kháng khuẩn và dưỡng ẩm cho da tương tự nha đam. Người ta thường sử dụng mật ong để chữa bệnh này như sau:

• Bước 1: Đầu tiên, cần rửa mặt thật sạch với nước ấm để loại bỏ bớt bụi bẩn, tế bào da chết.
• Bước 2: Tiếp theo, dùng khăn mềm lau nhẹ nhàng cho da mặt hết nước.
• Bước 3: Thoa mật ong nguyên chất lên da mặt. Chú ý massage nhẹ nhàng các vùng da tổn thương. Bạn cũng có thể thêm một chút nước cốt chanh vào để tăng tính kháng khuẩn.
• Bước 4: Để nguyên từ 5 – 10 phút để mật ong thấm vào da.
• Bước 5: Sau khi mật ong đã khô lại thì đi rửa mặt với nước ấm để làm sạch da.

Nên thực hiện cách chữa này hàng ngày vào buổi sáng và tối, hoặc khi da tiết nhiều chất nhờn.

Xóa sạch dấu hiệu viêm da tiết bã ở mặt với dầu cám gạo

Dầu cám gạo cũng có tác dụng giống như dầu dừa. Người bệnh viêm da tiết bã ở mặt dùng loại dầu này có thể giảm được tình trạng tiết chất nhờn trên da, dưỡng ẩm, làm mềm da, chống lão hóa da. Bài thuốc này thực hiện rất đơn giản, bạn chỉ cần:

• Bước 1: Rửa mặt thật sạch với nước ấm rồi lau khô để loại bỏ bớt bã nhờn và tạp chất.
• Bước 2: Lấy một lượng dầu gạo vừa đủ thoa đều lên da mặt. Nên xoa kỹ các vùng da tổn thương.
• Bước 3: Để nguyên trong khoảng 10 phút cho dầu gạo thấm đều vào da.
• Bước 4: Cuối cùng, đi rửa lại mặt cho thật sạch.

Kiên trì tiến hành cách làm này mỗi ngày cho đến khi dấu hiệu bệnh thuyên giảm hẳn.

Các cách chữa viêm da dầu theo dân gian rất đơn giản, dễ thực hiện tại nhà. Tuy nhiên, người bệnh cũng nên lưu ý thử trước một chút ra tay trước khi sử dụng, tránh kích ứng, dị ứng. Ngoài ra, cần vệ sinh bề mặt da, nguyên vật liệu thật sạch, đảm bảo an toàn, tránh gây nhiễm trùng trong quá trình điều trị. Các mẹo dân gian tuy đơn giản nhưng hiệu quả không cao và chỉ nên áp dụng với các biểu hiện viêm da dầu nhẹ.

Điều trị viêm da dầu ở mặt bằng thuốc Tây

Bệnh nhân bị viêm da tiết bã ở mặt thời gian thời gian dài chưa khỏi cần sử dụng thuốc Tây để giảm nhanh các triệu chứng của tình trạng này. Thông thường, đối với trường hợp viêm da tiết bã ở mặt, bác sĩ sẽ chỉ định sử dụng thuốc bôi.

Các loại thuốc bôi có tác dụng giảm bong vảy, ức chế nấm Malassezia và tăng cường bảo vệ da.

Hiện nay, trên thị trường có các loại thuốc bôi phổ biến là:

• Thuốc bạt sừng: Chứa một số hoạt chất như AHA, PHA, BHA… Sử dụng khi da bong vảy nhiều. Thuốc có tác dụng làm giảm sừng hóa, điều hòa tiết bã nhờn, ngăn hình thành mụn trứng cá. Ngoài ra, thuốc cũng có tác dụng sát trùng nhẹ.
• Kem dưỡng ẩm: Chứa Panthenol, Zinc và Glycerin. Sử dụng cho các trường hợp viêm da tiết bã dạng nhẹ. Thuốc có tác dụng cân bằng độ ẩm , tăng cường bảo vệ da và giảm bong vảy tại các vùng da bị ảnh hưởng.
• Thuốc kháng nấm dạng bôi: Gồm Ciclopirox và Ketoconazole. Dùng khi vi nấm Malassezia có dấu hiệu phát triển mạnh. Thuốc có tác dụng ức chế hoạt động của loại nấm kích thích viêm da tiết bã nói trên.
• Thuốc bôi ức chế calicineurin: Có tác dụng chống viêm, giảm tiết bã nhờn, sưng đỏ. Loại thuốc này không gây teo da, giãn mao mạch, không gây mụn trứng cá nên được khuyến khích sử dụng cho bệnh nhân viêm da dầu ở mặt.

Ngoài ra, những trường hợp bệnh có nguy cơ lan sang các vùng da đầu, ngực… thì có thể cân nhắc sử dụng thuốc đường uống. Đó là các thuốc kháng sinh, kháng nấm, kháng histaminne H1.

Trị viêm da tiết bã ở mặt theo Đông y

Bên cạnh những cách chữa trong dân gian, chữa viêm da tiết bã ở mặt theo Đông y cũng được nhiều người lựa chọn. Các bài thuốc cổ truyền thường an toàn, lành tính và có thể thực hiện ngay tại nhà. Người bệnh thường sử dụng 2 bài thuốc uống sau đây cải thiện tình trạng viêm da dầu.

Bài thuốc số 1: Uống kim ngân hoa và một số thảo dược

Thành phần dược liệu (mỗi loại 20g):

• Kim ngân hoa.
• Bồ công anh.
• Hoàng cầm.
• Sinh địa.
• Khổ sâm.
• Tang bì.

Cách sắc:

• Bước 1: Rửa sạch các thuốc bằng nước.
• Bước 2: Bỏ tất cả vào ấm, thêm khoảng 1 lít nước rồi đun sôi.
• Bước 3: Khi nước sôi thì cho lửa nhỏ lại và đun tiếp sao cho nước cạn còn khoảng ⅓.
• Bước 4: Chia phần thuốc đó ra làm 3 phần, uống hết trong ngày.
• Bước 5: Lặp lại tương tự nhiều ngày cho đến khi hết biểu hiện bệnh.

Bài thuốc số 2: Uống ké đầu ngựa

Thành phần dược liệu:

• Ké đầu ngựa: 20g.
• Cỏ mần trầu: 20g.
• Bồ công anh: 20g.
• Cam thảo đất: 20g.
• Hoa kim ngân: 20g.
• Thổ phục linh: 20g.

Cách sắc:

• Bước 1: Rửa sạch các loại thảo dược rồi để ráo nước.
• Bước 2: Cho các dược liệu vào ấm, đổ thêm 1 lít nước sạch.
• Bước 3: Đun vừa lửa cho đến khi nước sôi thì đun nhỏ lửa. Khi nước cạn còn khoảng ⅓ thì tắt bếp.
• Bước 4: Chắt nước đã sắc chia làm 3 phần, uống hết trong ngày.

Tiến hành tương tự nhiều ngày cho đến khi hết biểu hiện bệnh.

Những bài thuốc trên có thể kết hợp với các bài thuốc ngâm rửa trong dân gian để gia tăng hiệu quả. Tuy nhiên, chỉ nên áp dụng những cách chữa này khi bệnh còn nhẹ.

Lưu ý cách phòng ngừa viêm da dầu ở mặt

Viêm da tiết bã ở mặt là bệnh mãn tính nhưng có thể phòng ngừa tái phát. Bằng cách điều trị bệnh từ sớm, kết hợp với việc chăm sóc sức khỏe thật tốt, bạn hoàn toàn có thể kiểm soát các dấu hiệu của bệnh viêm da dầu. Để ngừa tình trạng viêm da dầu, bác  sĩ Nhuần khuyên bạn nên:

• Rửa mặt ít nhất 2 lần/ ngày bằng sữa rửa mặt chiết xuất từ tự nhiên, có độ pH 5.5. Nên chọn các loại mỹ phẩm không chứa xà phòng, hương liệu hóa học và hóa chất bảo quản.
• Khi đi ra ngoài cần sử dụng các biện pháp chống nắng và đeo khẩu trang.
• Đi ngủ trước 10h đêm. Ngủ đủ giấc, kết hợp tập thể dục, thư giãn đầu óc, giải tỏa căng thẳng.
• Thực hiện chế độ ăn nhiều rau xanh và hoa quả tươi. Hạn chế sử dụng thực phẩm nhiều chất béo, đường.
• Không nên sử dụng các chất kích thích như rượu, bia, thuốc lá…
• Uống đủ nước mỗi ngày để đảm bảo da không bị khô, thiếu nước. Nên uống nước ion kiềm sau khi vận động mạnh để đưa nước đến tế bào da nhanh hơn.
• Đảm bảo không gian sống luôn sạch sẽ, ít bụi bẩn, vi khuẩn.

Viêm da tiết bã ở mặt tuy không nguy hiểm nhưng là bệnh mãn tính, ảnh hưởng xấu đến thẩm mỹ. Bạn không nên chủ quan nếu mắc bệnh này. Cần tìm hiểu rõ nguyên nhân và điều trị bệnh càng sớm càng tốt, tránh bị bội nhiễm.

Bạn đọc có mong muốn được tư vấn rõ hơn về tình trạng viêm da tiết bã của bản thân, liên hệ theo thông tin dưới đây để nhận được sự hỗ trợ từ chuyên gia.

XEM THÊM:

• Bài thuốc nhẹ dịu, an toàn nhưng cực hiệu quả trong điều trị viêm da
• Da viêm, ngứa dai dẳng, đừng lo vì đã có giải pháp này
• Bài thuốc nào đang được nhiều người bệnh viêm da sử dụng nhất hiện nay?