Viêm đa xoang: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Viêm đa xoang là bệnh lý hô hấp gây ra nhiều biểu hiện khó chịu dữ dội ở người bệnh. Cần điều trị bệnh này càng sớm càng tốt để ngăn ngừa bệnh diễn tiến mãn tính và tiềm ẩn nhiều nguy cơ biến chứng khác. Nắm rõ hơn về nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị dứt điểm nhanh chóng qua bài viết sau đây.

Viêm đa xoang là bệnh gì?

Viêm đa xoang là tình trạng viêm nhiễm nhiều vùng xoang cùng lúc, cụ thể như xoang sàng trước, xoang sàng sau, xoang trán, xoang hàm. Tình trạng này gây khó chịu và nguy hiểm hơn nhiều so với viêm xoang thông thường. 

Viêm đa xoang chủ yếu bắt nguồn từ việc viêm nhiễm một vùng xoang cố định. Do các yếu tố nguy cơ khác nhau hoặc điều trị không dứt điểm vùng xoang bị viêm nhiễm khiến tác nhân gây bệnh lây lan sang vùng xoang lân cận.

Cũng giống như các bệnh lý hô hấp khác, tình trạng này diễn tiến thành hai giai đoạn: Cấp tính và mãn tính.

• Giai đoạn cấp tính: Biểu hiện diễn tiến cấp, khiến người bệnh khó chịu dữ dội. Tuy nhiên, việc điều trị ở ngay giai đoạn này sẽ nhanh chóng và dứt điểm nhanh hơn. 
• Giai đoạn mãn tính: Các biểu hiện kéo dài dai dẳng và tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây biến chứng hơn. Điều trị ở giai đoạn này tương đối khó khăn và cần nhiều thời gian.

Nguyên nhân gây ra viêm đa xoang

Xác định được nguyên nhân chính gây ra viêm đa xoang là bước cần thiết để việc điều trị hiệu quả, dứt điểm nhanh chóng. Tác nhân phổ biến gây ra tình trạng này là virus, vi khuẩn xâm nhập qua đường hô hấp (chiếm đến 70-80% các ca bệnh).

Ngoài ra, một số nguyên nhân khác gây viêm xoang cụ thể như sau:

• Bệnh lý đường hô hấp: Nói chung, các bệnh thuộc đường hô hấp trên và dưới có mối liên hệ mật thiết với nhau. Do đó, người mắc các bệnh lý hô hấp như viêm amidan, viêm họng, viêm mũi,… đều có nguy cơ mắc viêm đa xoang nếu không điều trị dứt điểm
• Bệnh dị ứng: Viêm xoang còn có thể là biểu hiện đi kèm của bệnh dị ứng. Tình trạng này xuất hiện do vùng xoang bị kích ứng bởi các tác nhân như phấn hoa, lông động vật, thời tiết thay đổi đột ngột
• Cấu tạo bất thường tại xương mũi: Bệnh viêm xoang nói chung có thể gây ra bởi cấu trúc xương mũi lệch, vẹo, thành vách ngăn dày bất thường,… Những cấu tạo trên đều gây cản trở việc lưu thông và tăng nguy cơ mắc viêm xoang
• Ảnh hưởng của môi trường sống: Đôi khi, các bệnh lý hô hấp (trong đó có viêm xoang) đều có khả năng bị ảnh hưởng bởi sự thay đổi của thời tiết và môi trường sống. Bệnh này thường xuất hiện ở người sinh sống ở khu vực ô nhiễm khói bụi hoặc gần các khu công nghiệp ô nhiễm hóa chất
• Suy giảm sức đề kháng: Ở người có sức đề kháng suy giảm, tác nhân ngoài môi trường có nhiều cơ hội xâm nhập và gây bệnh. Đồng thời ở đối tượng này, bệnh diễn tiến thành dạng mãn tính cũng dễ hơn và điều trị khó khăn hơn
• Điều trị viêm xoang không dứt điểm: Viêm đa xoang thường bắt đầu từ viêm nhiễm một vùng xoang cố định. Do điều trị sai cách khiến tình trạng viêm nhiễm chuyển biến nặng và lây lan gây viêm nhiễm ra những vùng xoang khác.

Triệu chứng điển hình của tình trạng viêm đa xoang

Theo các chuyên gia y tế, viêm đa xoang có đầy đủ các triệu chứng của viêm xoang ở các vùng khác nhau và được đánh giá là bệnh viêm xoang. Chủ động nhận biết các triệu chứng từ giai đoạn khởi phát là việc làm cần thiết để có hướng chữa trị phù hợp từ sớm. Cụ thể, cần cảnh giác nếu gặp một số biểu hiện sau đây:

• Xuất tiết dịch nhầy liên tục: Do viêm nhiễm tại nhiều vùng xoang cùng lúc nên lượng dịch nhầy từ các khu vực tiết ra liên tục. 

• Hắt hơi: Vùng xoang bị chèn ép, viêm nhiễm sẽ gây tình trạng hắt hơi liên tục. Đây cũng là một phản ứng tự nhiên của cơ thể, khi chống lại sự kích ứng của các tác nhân bên ngoài (đặc biệt trong tình trạng viêm xoang do dị ứng)
• Đau nhức khắp mặt: Biểu hiện đặc trưng nhất của viêm xoang nói chung là tình trạng đau nhức ở những vùng viêm nhiễm. Do đây là viêm đa xoang nên người bệnh thường bị đau khắp vùng mặt, rất khó chịu
• Sốt: Một số người bệnh khi bị viêm xoang có kèm theo tình trạng sốt (sốt nhẹ hoặc sốt cao). Theo dõi và áp dụng các biện pháp cải thiện hạ sốt phù hợp khi thân nhiệt lên đến 38,5 độ C
• Giảm thị lực, thính giác: Xoang bị viêm nhiễm dẫn đến tình trạng sưng đau, phù nề khiến người bệnh bị giảm thính giác. Đồng thời, giảm thị lực cũng là một biểu hiện đặc trưng của tình trạng này
• Một số triệu chứng khác: Ngoài các triệu chứng trên, người bệnh còn gặp một số triệu chứng không điển hình khác như khó thở, mệt mỏi, tính cách thay đổi, hay cáu gắt, ngạt mũi,…..

Để có nhận định chính xác nhất về mức độ viêm nhiễm, người bệnh nên chủ động đi thăm khám tại các cơ sở y tế để có phương hướng điều trị kịp thời và đúng cách. 

Viêm đa xoang có chữa được không? Có nguy hiểm không?

Nhìn chung, viêm đa xoang là tình trạng bệnh lý gây khó chịu dữ dội ở người bệnh và cũng cần cảnh giác. Nếu được phát hiện và tiến hành điều trị ngay, bệnh có thể cải thiện và thuyên giảm triệu chứng nhanh chóng. 

Tuy nhiên, thời gian điều trị viêm đa xoang thường lâu hơn những bệnh lý thông thường khác. Do đó, người bệnh cần chú ý kiên trì dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa.

Một số trường hợp người bệnh thờ ơ trong chữa trị, áp dụng sai phương pháp khiến bệnh diễn tiến nặng và chuyển sang dạng mãn tính.

Bệnh nếu không được điều trị sớm, đúng cách sẽ có nguy cơ dẫn đến một số biến chứng nguy hiểm như:

• Biến chứng tại họng: Tác nhân gây bệnh lan xuống vùng hầu họng, có thể gây ra tình trạng viêm amidan; viêm họng hạt có mủ; viêm phế quản; mất tiếng; viêm dây thanh quản;…..
• Biến chứng tại mắt: Viêm xoang còn có thể ảnh hưởng đến thị lực và mắt, gây ra một số tình trạng sưng đau tại mắt, viêm tấy ổ mắt, áp xe quanh mí mắt,….
• Biến chứng tại tai: Tai mũi họng luôn có mối liên quan chặt chẽ với nhau. Do đó, khi người bệnh bị viêm xoang rất dễ lan sang tai và gây viêm tai giữa, giảm thính giác thậm chí có thể bị điếc,…
• Biến chứng lên hệ thần kinh: Bệnh lý về xoang có thể ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương và làm tăng nguy cơ viêm xoang màng não, viêm tủy, viêm xương,……

Có thể khẳng định rằng, viêm đa xoang là tình trạng bệnh lý NGUY HIỂM, cần được điều trị càng sớm càng tốt. Nếu thấy bất kỳ dấu hiệu bất thường nào của bệnh cũng như các biến chứng, người bệnh nên đến ngay cơ sở y tế để được điều trị kịp thời. 

Chẩn đoán bệnh viêm đa xoang và cách điều trị

Tùy mức độ và tình trạng của người bệnh viêm đa xoang mà có các phương pháp chẩn đoán và cách điều trị khác nhau. Trước tiên, khi đi thăm khám, bác sĩ sẽ đánh giá sơ bộ về triệu chứng lâm sàng và kết hợp với các xét nghiệm liên quan để đưa ra cách điều trị phù hợp nhất.

Đơn thuốc chữa viêm đa xoang của Bộ y tế

Điều trị viêm đa xoang bằng các nhóm thuốc Tây y là phương pháp hiệu quả, dứt điểm và ngăn ngừa bệnh tái phát. Mỗi người bệnh sẽ phù hợp với một đơn thuốc khác nhau. Do đó, người bệnh tuyệt đối không tự ý mua, sử dụng thuốc sẽ làm tăng nguy cơ dẫn đến các tác dụng phụ, biến chứng ảnh hưởng đến sức khỏe.

Theo phác đồ điều trị viêm đa xoang chuẩn của Bộ y tế, đơn thuốc của người bệnh cần có thuốc trị nguyên nhân kết hợp với thuốc trị triệu chứng, cụ thể như sau:

• Thuốc kháng sinh: Chỉ định trong trường hợp xác định nguyên nhân gây viêm xoang là do virus, vi khuẩn đường hô hấp. Liều lượng kháng sinh còn phụ thuộc vào cân nặng và độ tuổi của người sử dụng.Thuốc dùng theo chỉ định của bác sĩ để tránh nhờn thuốc hoặc các tác dụng phụ ảnh hưởng đến sức khỏe.
• Thuốc kháng viêm corticoid: Chỉ định kết hợp với kháng sinh trong điều trị để nâng cao hiệu quả. Nhóm thuốc kháng viêm có nhiều dạng (dạng viên uống, dạng xịt mũi họng,…) chỉ định tùy theo tình trạng của người bệnh. Các loại thuốc này hỗ trợ cải thiện tình trạng sưng đau, nóng đỏ, gây khó chịu tại vùng xoang
• Thuốc dị ứng: Trong trường hợp viêm xoang gây ra do bệnh dị ứng, người bệnh sẽ được chỉ định dùng thuốc kháng H1 điều trị dứt điểm bệnh lý nguyên nhân. Cần lưu ý các nhóm thuốc dị ứng thường gây tác dụng phụ buồn nôn, chóng mặt, buồn ngủ,….
• Thuốc giảm đau: Tình trạng đau nhức khắp mặt khiến người bệnh khó chịu dữ dội. Khi đó, chỉ định thuốc giảm đau cho người bệnh giúp cải thiện tình trạng đau vùng mặt và dễ chịu hơn
• Thuốc hạ sốt: Chỉ định khi người bệnh bị viêm đa xoang kèm theo tình trạng sốt cao trên 38,5 độ C. Sốt cao kéo dài gây mệt mỏi, ảnh hưởng đến nhận thức và sức khỏe người bệnh
• Một số thuốc khác: Ngoài các nhóm thuốc trên, bác sĩ có thể chỉ định thêm một số loại thuốc khác như thuốc xịt họng, thuốc ngậm, thuốc thông mũi,….

Viêm đa xoang có nên mổ không?

Trong trường hợp viêm đa xoang diễn tiến nặng, có biến chứng hoặc không đáp ứng với phương pháp dùng thuốc, bác sĩ có thể phải chỉ định can thiệp ngoại khoa cho người bệnh. Phương pháp này không giúp người bệnh loại bỏ dịch nhầy trong khoang, làm thông thoáng khoang và chữa trị triệt để viêm xoang.

Người bệnh không cần lo lắng vì đây là phương pháp tương đối an toàn, tỷ lệ thành công cao và hồi phục nhanh chóng. Tuy nhiên, cần lựa chọn cơ sở y tế đảm bảo uy tín để điều trị, tránh biến chứng sau thủ thuật gây nguy hiểm. 

Mẹo chữa viêm đa xoang tại nhà bằng dân gian

Nếu người bệnh bị viêm đa xoang mức độ nhẹ, các biểu hiện ở giai đoạn mới khởi phát có thể cải thiện bằng việc áp dụng mẹo điều trị tại nhà. Tuy nhiên, người bệnh chỉ nên sử dụng như biện pháp hỗ trợ, điều trị triệu chứng và phải dùng kết hợp với loại thuốc điều trị chính khác. 

Tham khảo một số mẹo chữa viêm đa xoang dưới đây:

• Xông hơi: Biện pháp này có tác dụng làm ấm và khai thông đường thở, cải thiện tình trạng bít tắc dịch nhầy trong ổ xoang. Người bệnh chuẩn bị 1 nồi nước sôi (có thể kết hợp thêm các loại lá hoặc tinh dầu để tăng hiệu quả). Thực hiện xông hơi trong phòng kín, ngồi sát chậu nước trong vòng 15-20 phút. Nếu thực hiện biện pháp này cho trẻ nhỏ cần có người lớn giám sát và canh chừng
• Bài thuốc trị viêm xoang với tỏi: Tỏi là vị thuốc được ứng dụng nhiều trong các bệnh lý hô hấp (trong đó có viêm xoang). Bài thuốc này có thể chế biến 1 lần và bảo quản sử dụng dần. Bóc vỏ và rửa sạch một lượng tỏi vừa đủ, đập dập, ngâm với lượng rượu tối thiểu nửa tháng để sử dụng. Mỗi lần dùng 1 chén rượu nhỏ hoặc dùng để nhỏ mũi

• Xoa bóp, bấm huyệt: Áp dụng các biện pháp xoa bóp, bấm huyệt giúp đả thông kinh mạch, giải tỏa và cải thiện các triệu chứng của viêm xoang. Xoa bóp nhẹ nhàng phía sau đầu và hai bên hốc mắt hàng ngày cũng hỗ trợ giảm đau nhức do viêm xoang rất tốt.
• Tập yoga: Tập yoga không chỉ cải thiện hiệu quả các biểu hiện viêm xoang còn rất tốt cho tinh thần và vóc dáng của người tập. Các động tác cũng rất dễ tập, tương tự như ngồi thiền thông thường. Duy trì bài tập này hàng ngày hỗ trợ điều trị bệnh xoang hiệu quả

Bài thuốc Đông y trị viêm đa xoang

Nhiều người bệnh bị viêm đa xoang lựa chọn điều trị bằng phương pháp đông y. Theo đó, Đông y đi vào giải quyết bệnh từ từ căn nguyên giúp trị dứt điểm và ngăn ngừa tái phát.

Tuy nhiên, thời gian phải dùng thuốc tương đối lâu nên không thích hợp nếu bệnh xoang của người bệnh diễn tiến nặng hơn. 

Một số bài thuốc Đông y dành riêng cho tình trạng viêm xoang phải kể đến:

• Bài thuốc 1: Thành phần gồm kim ngân hoa, hoàng cầm, mạch môn, thạch cao, hạ khô thảo, tân di, ké đầu ngựa, chi tử theo liều lượng thích hợp. Rửa sạch các nguyên liệu, cho vào ấm sắc thuốc đến khi còn lượng nước phù hợp thì tắt bếp. Mỗi ngày dùng 1 thang thuốc và nên chia thành nhiều lần trong ngày để đảm bảo hiệu quả cao

• Bài thuốc 2: Thành phần gồm hà thủ ô, kim ngân hoa, ké đầu ngựa, huyền sâm, đan bì, sinh địa, hoàng cầm, mạch môn, tân di theo liều lượng thích hợp. Rửa sạch và sắc thuốc với khoảng 6 bát nước, đun cô cạn còn khoảng 3 bát nước thì tắt bếp. Dùng thang thuốc trong ngày, chia làm nhiều lần và làm ấm khi sử dụng
• Bài thuốc 3: Thành phần gồm tang bạch bì, quế chi, bán hạ chế, xuyên khung, bạch thược, phòng phong, xuyên khung, hoàng kỳ, sinh khương, ma hoàng,  bạch truật, ké đầu ngựa, táo đỏ, hà thủ ô, cam thảo, bạch chỉ, tế tân, sâm giới. Sắc và dùng 1 thang thuốc/ngày, nên chia thành 3 lần/ngày để bài thuốc hiệu quả

Bị viêm đa xoang kiêng ăn gì? Nên ăn gì?

Chế độ dinh dưỡng tác động một phần đến hiệu quả điều trị viêm đa xoang. Do đó, người bệnh cũng cần chú ý và thay đổi chế độ ăn hàng ngày cho thích hợp. Cụ thể, cần lưu ý:

• Bổ sung nhóm rau củ quả tươi nhằm nâng cao sức đề kháng cho cơ thể đồng thời hỗ trợ cải thiện tình trạng viêm nhiễm tại mũi 
• Tăng cường nhóm thực phẩm bổ phế như gạo nếp, táo tàu, sữa chua,….giúp nâng cao sức khỏe tại phế và điều trị viêm xoang hiệu quả
• Bổ sung các loại cá như cá hồi, cá nục, cá mòi,…giúp cải thiện tình trạng đau nhức khắp mặt ở người bệnh viêm xoang
• Bổ sung thêm một số loại thực phẩm giàu kẽm như cá, hến, sò, ốc,….hỗ trợ điều trị tình trạng viêm nhiễm ổ xoang tương đối tốt
• Không dùng nhóm đồ ăn cay nóng, nhiều gia vị do có thể gây kích ứng và khiến mũi xoang khó chịu hơn
• Không dùng chất kích thích, đồ uống có cồn như rượu bia, thuốc lá,cà phê…tránh gây kích ứng đường hô hấp, đau rát mũi họng nhiều hơn
• Hạn chế uống sữa và các nhóm thực phẩm từ sữa vì có thể gây tăng sinh lượng chất nhầy trong ổ xoang, khiến việc điều trị khó khăn hơn

Cách phòng tránh bệnh viêm đa xoang

Bệnh viêm đa xoang tương đối nguy hiểm, tiềm ẩn nhiều nguy cơ diễn tiến mãn tính và ảnh hưởng nhiều tới sinh hoạt của người bệnh. Thực hiện các biện pháp phòng ngừa là điều cần thiết, cụ thể cần lưu ý thực hiện những điều sau:

• Giữ vệ sinh tai mũi họng bằng nước muối sinh lý, tối thiểu 2 lần/ngày
• Hạn chế đưa tay lên mắt, mũi, miệng tránh để tác nhân gây bệnh xâm nhập theo con đường này
• Luôn giữ ấm cho cổ họng khi thời tiết thay đổi đột ngột (lạnh hơn)
• Uống đủ nước (2 lít) mỗi ngày giúp làm loãng lượng dịch nhầy và đưa ra ngoài dễ dàng hơn

• Sử dụng máy tạo độ ẩm khi ngủ giúp điều hòa không khí, thanh lọc bụi bẩn trong phòng. Người bệnh hít thở dễ dàng hơn, dễ ngủ và ngủ ngon hơn
• Cân đối thời gian làm việc và nghỉ ngơi, tránh để tâm lý căng thẳng trong thời gian này
• Thường xuyên dọn dẹp, giữ vệ sinh nơi ở, đặc biệt là khu nghỉ ngơi, giường nằm,…
• Dùng khẩu trang bảo vệ khi đến nơi đông người hoặc nơi có ô nhiễm khói bụi,….

 Viêm đa xoang là bệnh lý hô hấp nguy hiểm, gây khó chịu dữ dội và tiềm ẩn nhiều nguy cơ biến chứng nếu không trị dứt điểm. Do đó, người bệnh cần chủ động đi khám và điều trị theo phác đồ của bác sĩ. Điều chỉnh chế độ sinh hoạt phù hợp để việc chữa trị dứt điểm nhanh chóng.