Giải mã nguyên nhân và cách điều trị viêm da cơ địa tái đi tái lại

Viêm da cơ địa mãn tính thường tái phát nhiều lần, đi kèm với các bệnh cơ địa khác như viêm mũi dị ứng, hen suyễn… Có rất nhiều nguyên nhân khiến bệnh viêm da cơ địa tái đi tái lại nhiều lần, nếu nắm bắt rõ những yếu tố này bạn có thể phòng tránh tốt và điều trị bệnh dứt điểm.

Viêm da cơ địa là gì?

Viêm da cơ địa là một bệnh da liễu mãn tính gây ngứa, da khô nứt nẻ và sưng đỏ. Vùng da bị viêm dày lên theo thời gian, khi người bệnh tác động liên tục có thể khiến vết thương chảy dịch thậm chí chảy máu.

Bệnh viêm da cơ địa có thể xảy ra với nhiều người ở mọi độ tuổi, giới tính, điển hình nó thường xuất hiện ở trẻ nhỏ và phát triển theo năm tháng. Những vùng da hay bị ảnh hưởng nhất là chân, tay, đầu gối, mặt sau đầu gối, da đầu, gáy (vùng da có nếp gấp)… Đây thường là những vùng da hở, tiếp xúc nhiều với môi trường bên ngoài nên dễ bị ảnh hưởng.

Khi bị ngứa, người bệnh thường gãi mà không biết đây là hành động khiến vùng da tổn thương trở nên nặng hơn, gây nên nguy cơ nhiễm trùng da rất cao. Có nhiều trường hợp bị viêm da cơ địa tái đi tái lại, kèm theo sốt cao hoặc hen suyễn. Bệnh sẽ tiến triển thành từng đợt khi phát triển người bệnh sẽ thấy nổi các mảng da ngứa, khô đỏ, mức độ ngứa sẽ nghiêm trọng hơn vào ban đêm.

Các triệu chứng của bệnh viêm da cơ địa bùng phát một thời gian rồi thuyên giảm, sau đó lại quay trở lại gây nhiều khó chịu cũng như ảnh hưởng tới chất lượng cuộc sống của người bệnh. Khi bệnh thuyên giảm, da có sự thay đổi màu sắc thành màu nâu, xám, vùng da bệnh dày hơn do trước đó bị chà xát.

Vì sao viêm da cơ địa tái đi tái lại?

Bệnh viêm da cơ địa đặc trưng bởi tình trạng ngứa đỏ, da bong tróc và theo thời gian sẽ dày sừng. Mặc dù đây là bệnh lý không quá nguy hiểm tới sức khỏe nhưng lại có tính chất dai dẳng, tiến triển mãn tính và nhất là hay tái đi tái lại.

Nguyên nhân khiến bệnh tái phát liên tục có mối liên hệ mật thiết tới yếu tố cơ địa, di truyền và chịu tác động của yếu tố kích thích từ bên trong và bên ngoài. Trong trường hợp bệnh viêm da cơ địa tái đi tái lại nhiều lần nguyên nhân có thể do những yếu tố sau:

Người bệnh không điều trị đúng cách

Bệnh viêm da cơ địa mặc dù được coi là một bệnh ngoài da nhưng rất khó để tự thuyên giảm mà không có sự can thiệp điều trị. Nhiều trường hợp người bệnh không khắc phục sớm tình trạng tổn thương có xu hướng lan rộng, viêm nhiễm nặng gây ngứa ngáy dữ dội, vùng da bị phù nề nghiêm trọng.

Ngoài ra, người bệnh điều trị nhưng sai cách cũng là nguyên nhân khiến bệnh viêm da cơ địa tái đi tái lại. Tình trạng này thường xảy ra ở những người bệnh tự xác định tình trạng bệnh qua những tổn thương quan sát được bằng mắt. Sau đó tiến hành tự ý điều trị bằng các phương pháp không qua tham vấn y khoa. Thói quen này không chỉ khiến bệnh tái phát nhiều lần mà nguy cơ viêm nhiễm, biến chứng nặng nề rất cao.

Người bệnh chủ quan không cách ly với dị nguyên

Dị nguyên là những yếu tố kích thích từ bên ngoài gây ra các kháng thể dị ứng khi lọt vào cơ thể. Mặc dù dị nguyên không phải là nguyên nhân chính gây ra bệnh viêm da cơ địa, nhưng đây lại là tác nhân khiến viêm da cơ địa khởi phát và tiến triển nặng hơn.

Nếu bạn đã từng bị bệnh nhưng vẫn không tránh xa các yếu tố gây dị ứng, kích ứng, thì các triệu chứng bệnh có thể tái phát nhiều lần, dai dẳng. Ngoài ra khi tiếp xúc với dị nguyên còn làm tăng kháng nguyên trong huyết tương, thúc đẩy hoạt tính tế bào mast và tế bào lympho T. Từ đó gây ức chế các đáp ứng miễn dịch của cơ thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến cơ địa.

Ngay cả khi bạn đang trong quá trình điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ mà không cách ly với dị nguyên sẽ khiến bệnh khó điều trị. Vì thế để quá trình điều trị bệnh hiệu quả bệnh nhân cần cách ly với những yếu tố gây kích thích.

Do tính chất của bệnh viêm da cơ địa

Bệnh viêm da cơ địa có đặc tính dai dẳng, dễ tái phát. Cho đến nay, nguyên nhân chính xác của bệnh chưa được xác định rõ vậy nên không có biện pháp phòng ngừa ngăn chặn bệnh tái phát hoàn toàn. Chúng ta chỉ có thể dựa vào những yếu tố có thể khiến viêm da cơ địa tái đi tái lại để tránh và giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh.

Cơ chế khởi phát của bệnh viêm da cơ địa khá phức tạp, bệnh có sự liên quan mật thiết giữa cơ địa bị dị ứng và các yếu tố gây kích thích. Trong nhiều trường hợp nguyên nhân có thể do di truyền. Do đó, viêm da cơ địa tái đi tái lại nhiều lần ngay cả khi bạn biết cách chăm sóc và điều trị đúng cách. Nhưng tuyệt nhiên không vì thế mà chúng ta bỏ qua các biện pháp này.

Hệ miễn dịch và thể trạng người bệnh kém

Sức khỏe tổng thể và hệ miễn dịch rất quan trọng đối với sự phát triển và sức khỏe của làn da. Sức khỏe tổng thể suy yếu sẽ ảnh hưởng tới viêm da cơ địa và những bệnh viêm da mãn tính khác. Điều đó lý giải tại sao những người có hệ miễn dịch kém như trẻ nhỏ, trẻ sơ sinh, người bệnh… lại dễ gặp phải bệnh viêm da cơ địa. Ở những đối tượng này, tình trạng bệnh còn có xu hướng tái phát nhiều lần và đáp ứng kém với các biện pháp điều trị.

Không những thế, khi hệ miễn dịch suy yếu đồng nghĩa với việc mức độ quá mẫn của hệ miễn dịch đối với những yếu tố bên trong và bên ngoài cơ thể cũng tăng lên. Từ đó kích thích phản ứng dị ứng khởi phát triệu chứng của viêm da cơ địa và nhiều bệnh lý khác.

Người bệnh bị căng thẳng và rối loạn nội tiết

Nhiều nghiên cứu cho thấy người bị các bệnh da liễu mãn tính điển hình là viêm da cơ địa thuộc nhóm người dễ kích động. Vì thế bên cạnh việc cách ly với các yếu tố dễ gây kích ứng, đảm bảo tuân thủ điều trị người bệnh cần phải kiểm soát tâm lý của bản thân tránh căng thẳng.

Ngoài ra, rối loạn nội tiết tố cũng là một nguyên nhân khiến bệnh tái phát nhiều lần. Rối loạn nội tiết và căng thẳng kéo dài khiến tổn thương có xu hướng tái phát, các triệu chứng ngứa, đau rát sẽ làm ảnh hưởng nhiều tới chất lượng cuộc sống của người bệnh.

Lối sống không khoa học

Nguyên nhân bệnh viêm da cơ địa tái đi tái lại nhiều lần phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố. Có lối sống không khoa học, thiếu lành mạnh khiến cơ thể đáp ứng kém với các phương pháp điều trị, tiến triển dai dẳng, khiến bệnh quay trở lại thậm chí nặng hơn.

Một số hoạt động được cho là thiếu lành mạnh và không nên thực hiện đối với người bị viêm da cơ địa đó là:

• Cào gãi, chà xát lên vùng da bị bệnh.
• Không chăm sóc da, dưỡng ẩm da đúng cách.
• Sử dụng thường xuyên các loại chất kích thích, đồ uống có cồn, đồ ăn gây kích ứng.
• Môi trường sống ô nhiễm, bẩn thỉu, điều kiện thời tiết khô lạnh.
• Vệ sinh da kém, nhiều trường hợp tổn thương da không chăm sóc y tế đúng cách gây nhiễm trùng mãn tính.
• Thức khuya, ngủ ít, căng thẳng thần kinh kéo dài
• Sử dụng thuốc điều trị không đều đặn, không nghe theo đúng chỉ định của bác sĩ.
• Chế độ dinh dưỡng không đầy đủ, không phù hợp với người bị viêm da cơ địa.

Trên đây là một số nguyên nhân khiến bệnh viêm da cơ địa tái đi tái lại nhiều lần. Một khi bạn đã xác định được nguyên nhân khiến bệnh hay tái phát thì việc điều trị và phòng tránh của bạn sẽ mang lại hiệu quả hơn.

Viêm da cơ địa tái đi tái lại có nguy hiểm không?

Như đã trình bày ở trên, bệnh viêm da cơ địa có tính chất dai dẳng, khó có thể điều trị hoàn toàn. Nhưng đây là bệnh lý khá lành tính và không gây nguy hiểm tới tính mạng cũng như sức khỏe người bệnh. Tuy nhiên nếu không điều trị đúng cách, để viêm da cơ địa tái đi tái lại liên tục có thể dẫn đến nhiều ảnh hưởng nghiêm trọng:

Viêm da cơ địa bội nhiễm

Viêm da cơ địa bội nhiễm là tình trạng biến chứng thường gặp của viêm da cơ địa, thường xảy ra khi bệnh không được can thiệp điều trị và chăm sóc đúng cách. Nếu khắc phục kịp thời, viêm da cơ địa có thể được kiểm soát sớm. Trường hợp không điều trị kịp sẽ khiến da bị tổn thương và viêm nhiễm nặng nề.

Viêm da thần kinh

Viêm da thần kinh là viêm da bị liken hóa đặc trưng với lớp da dày sừng, có gờ rõ ràng do viêm da cơ địa mãn tính tái phát nhiều lần gây nên. So với những tổn thương cơ bản, tình trạng liken hóa gây ngứa dữ dội và dai dẳng vô cùng khó chịu.

Ảnh hưởng tới chất lượng cuộc sống

Khi bị viêm da cơ địa tái đi tái lại nhiều lần, mặc dù không nguy hiểm nhiều tới sức khỏe, nhưng nếu không điều trị các triệu chứng của bệnh sẽ kéo dài, dai dẳng ảnh hưởng nhiều tới chất lượng cuộc sống. Nhất là tình trạng ngứa ngáy kéo dài còn khiến người bệnh lo lắng, phân tâm trong học tập, công việc, ngoại hình. Ngứa về đêm còn khiến người bệnh khó ngủ, mất ngủ.

Ngoài những nguy cơ trên, bệnh viêm da cơ địa tái đi tái lại nhiều lần còn làm tăng nguy cơ mắc các bệnh như hen suyễn, viêm mũi dị ứng, viêm kết mạc dị ứng… Bệnh tái phát nhiều lần đồng nghĩa với việc các triệu chứng nặng nề dai dẳng khiến da tổn thương vĩnh viễn. Điều này sẽ ảnh hưởng trực tiếp tới ngoại hình và tâm lý người bệnh.

Giải pháp xử lý viêm da cơ địa tái đi tái lại

Chính vì những nguy cơ có thể xảy ra khi viêm da cơ địa tái đi tái lại nhiều lần kể trên người bệnh cần điều trị sớm tránh biến chứng không mong muốn. Bên cạnh đó, người bệnh cũng cần áp dụng biện pháp chăm sóc khoa học để kiểm soát triệu chứng và hạn chế tần suất tái phát bệnh.

Những điều nên làm khi điều trị viêm da cơ địa tái đi tái lại

Dựa vào nguyên nhân, người bệnh có thể lưu ý một số điều nên làm để tránh tình trạng viêm da cơ địa tái đi tái lại nhiều lần như:

Cách ly với dị nguyên

Dị nguyên sẽ là tác nhân kích ứng đầu tiên làm tổn thương lan rộng và khiến bệnh viêm da cơ địa trở nên nặng nề, dai dẳng. Vì thế hãy tránh xa những yếu tố gây kích ứng này để đạt hiệu quả điều trị tốt nhất: Quần áo vải len dạ, lông thú cưng, các hóa chất xà phòng độc hại, côn trùng…

Ngoài ra, người bệnh nên cẩn trọng khi lựa chọn kem dưỡng da, tránh dùng các sản phẩm chứa thành phần gây kích ứng. Hạn chế sử dụng rượu bia và các chất kích thích và tuyệt đối không được sử dụng các thực phẩm có tiền sử dị ứng, các nhóm thực phẩm có khả năng gây dị ứng.

Thường xuyên dọn dẹp nhà cửa, vệ sinh quanh môi trường đang sống tránh ô nhiễm. Nên trồng nhiều cây xanh, sử dụng máy lọc không khí (nếu cần) để duy trì một không gian sống thoáng đãng, trong lành. Kết hợp biện pháp cách ly với những dị nguyên dễ gây kích ứng và điều trị hợp lý sẽ giúp bạn giảm nguy cơ tái phát bệnh viêm da cơ địa.

Điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ

Người bệnh nên chủ động thăm khám thường xuyên để nắm được tình trạng và mức độ bệnh. Bằng cách này, bác sĩ cũng nắm rõ tình trạng bệnh để có chỉ định điều trị phù hợp. Dựa vào triệu chứng, giai đoạn phát triển bác sĩ có thể đưa ra một số phương pháp điều trị như: Thuốc bôi tại chỗ, thuốc uống, quang trị liệu…

Các biện pháp điều trị phù hợp sẽ giúp người bệnh ngăn chặn tổn thương lan rộng, giảm thiểu triệu chứng, tránh nguy cơ tái phát bệnh. Việc điều trị cần tuân thủ đúng chỉ định của bác sĩ từ liều lượng, thời gian và tần suất áp dụng để đạt hiệu quả tối ưu.

Chú trọng tới việc chăm sóc da

Khi da bị tổn thương, việc chăm sóc sẽ phải cẩn thận hơn bình thường. Những người bị viêm da cơ địa có lớp màng lipid trên bề mặt giảm đáng kể. Bởi vậy, vai trò bảo vệ da, giữ ẩm và duy trì làn da mềm mại bị suy yếu. Khi lớp màng bảo vệ này mất đi, da ở người bệnh bị mất nước khiến da khô, bong tróc, tạo điều kiện cho dị nguyên xâm nhập.

Có thể nói chăm sóc da đúng cách là “chìa khóa” trong điều trị và phòng ngừa viêm da cơ địa. Một số biện pháp chăm sóc da người bệnh cần áp dụng như:

• Làm sạch da với sữa tắm có độ pH cân bằng, chiết xuất từ tự nhiên.
• Đừng quên dưỡng ẩm sau khi tắm, ưu tiên sản phẩm có thành phần phục hồi da.
• Bôi kem chống nắng và bảo vệ da khi ra ngoài trời, thời tiết khô hanh cần mặc quần áo ấm. Trong trường hợp cần thiết có thể sử dụng máy tạo độ ẩm để duy trì một làn da ẩm, mịn màng.

Cải thiện sức khỏe tổng thể

Sức khỏe tổng thể và sức đề kháng suy giảm là điều kiện thuận lợi để bệnh viêm da cơ địa tái đi tái lại nhiều lần. Ngoài các biện pháp chăm sóc kể trên đừng quên ăn uống, sinh hoạt điều độ để nâng cao thể lực, cải thiện sức đề kháng.

Hãy tăng cường sức khỏe và hạn chế viêm da cơ địa tái đi tái lại nhiều lần bằng cách: Uống nhiều nước mỗi ngày, bổ sung đầy đủ các nhóm thực phẩm cần thiết, từ bỏ thói quen xấu trong sinh hoạt hàng ngày. Bên cạnh đó mỗi ngày bạn có thể tắm nắng lúc sáng sớm từ 6 – 8 giờ tăng cường vitamin D cho da. Dành thời gian nghỉ ngơi, tập thể dục để cơ thể được thư giãn và cải thiện sức khỏe.

Những điều không nên làm khi điều trị viêm da cơ địa mãn tính

Bên cạnh những việc cần làm, người bệnh nên lưu ý một số kiêng kỵ bệnh viêm da cơ địa tái đi tái lại khó có cơ hội.

Cụ thể đó là:

• Không chà xát vùng da bị ngứa cho dù vô tình hay cố ý. Điều này có thể làm da bị tổn thương nghiêm trọng, nguy cơ nhiễm trùng và lây lan rất cao. Bạn có thể ấn nhẹ hoặc dùng đầu ngón tay xoa tại chỗ ngứa để bớt cảm giác khó chịu.
• Không nên tắm nước nóng sẽ khiến da khô và mất đi độ ẩm tự nhiên.
• Hạn chế dùng xà phòng, sữa tắm hoặc mỹ phẩm, nếu có hãy lựa chọn sản phẩm lành tính, sản phẩm chiết xuất từ tự nhiên. Khi bị viêm da cơ địa tốt nhất bạn không nên sử dụng các sản phẩm, mỹ phẩm bừa bãi và hỏi ý kiến bác sĩ trước khi dùng.

Chủ động chăm sóc và điều trị sẽ giúp bạn tránh được nguy cơ viêm da cơ địa tái đi tái lại. Tuy vậy, điều quan trọng vẫn là thăm khám kịp thời để được điều trị viêm da cơ địa đúng cách.