Axit axetic là thuốc gì? Có tác dụng phụ không? Công dụng, liều dùng và những lưu ý quan trọng

Axit axetic không chỉ có ứng dụng trong hóa học mà trong hoạt động y tế nó còn được biết đến là một loại thuốc trị bệnh nhiễm trùng ngoài tai khá hiệu quả. Nhằm giúp mọi người có cái nhìn tổng quan về loại thuốc này, bài viết dưới đây sẽ trình bày chi tiết tác dụng, liều dùng, hướng dẫn sử dụng và những điều kiêng kỵ của Axit axetic.

Axit axetic là thuốc gì?

• Tên gốc là: Axit axetic.
• Tên biệt dược là: Acetasol®, Vasotrate®.
• Tên hoạt chất là: Axit axetic.
• Thuộc thương hiệu: Axit-axetic.

Axit axetic được sử dụng như một loại thuốc để điều trị hiệu quả các bệnh liên quan. Ở nồng độ thấp hoạt chất này còn được gọi là giấm.

Axit axetic được bào chế dưới 2 dạng là viên nén và dạng lỏng để nhỏ.

Theo các tài liệu y học cổ xưa từ thời Ai Cập cổ đại người ta đã sử dụng Axit axetic cho các hoạt động y tế. Loại thuốc này còn vinh dự được nằm trong danh sách các loại thuốc thiết yếu của tổ chức y tế thế giới. Vậy hãy cùng tìm hiểu xem điều gì đã làm lên sự nổi bật của loại thuốc này?

Tác dụng của Axit axetic

Ở dạng thuốc nhỏ Axit axetic thường được sử dụng để điều trị bệnh nhiễm trùng ngoài tai, ướt trong ống tai. Sở dĩ loại thuốc này có khả năng làm lành tai ngoài bị nhiễm trùng là nhờ cơ chế hoạt động dựa trên nguyên tắc ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn và nấm. Đồng thời giúp làm khô tai, giảm sưng đau do viêm tai khá hiệu quả.

Ngoài ra ở dạng dung dịch Axit axetic còn dùng để giúp những người đặt ống thông tiểu, thông bàng quang, hạn chế tình trạng nhiễm trùng hoặc tắc nghẽn hệ thống bài tiết. Loại dung dịch này cũng có thể bôi ở cổ tử cung phục vụ quá trình sàng lọc và phát hiện ung thư cổ tử cung,

Đối với dạng Gel, Axit axetic thường được chỉ định để điều chỉnh nồng độ pH trong âm đạo.

Ngoài ra loại thuốc còn nhiều tác dụng khác chưa được đề cập trên nhãn thuốc nhưng vẫn được bác sĩ chỉ định cho bạn dùng trong trường hợp cần thiết.

Đối tượng chỉ định và chống chỉ định dùng Axit axetic

Đây chắc là vấn đề mà người bệnh nên đặc biệt lưu ý trước khi sử dụng thuốc Axit axetic. Hãy chắc chắn rằng mình nằm trong danh sách những đối tượng được sử dụng loại thuốc này.

Đối tượng sử dụng:

• Bị nhiễm trùng tai ngoài.
• Bị ướt trong ống tai.
• Người muốn điều chỉnh độ pH âm đạo.
• Người đặt ống thông tiểu.
• Người sắp bước vào quá trình sàng lọc ung thư cổ tử cung.

Đối tượng không được sử dụng:

• Với bản chất là một loại axit cho nên không phải ai cũng có thể dùng Axit axetic. Những đối tượng được liệt kê trong danh sách dưới đây tốt nhất là không nên sử dụng loại thuốc này hoặc nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.
• Không sử dụng Axit axetic cho phụ nữ có thai, phụ nữ đang cho con bú.
• Những người bị mẫn cảm, dị ứng với thành phần của thuốc cũng bị cấm sử dụng.

Nên dùng Axit axetic thế nào?

Tùy vào từng dạng Axit axetic mà người ta lại có cách dùng khác nhau.

Dạng nhỏ tai

Cũng giống như việc sử dụng bất kỳ loại thuốc nào, trước khi dùng Axit axetic bạn nên đọc kỹ hướng dẫn ghi trên nhãn thuốc và tuân thủ theo chỉ định của các bác sĩ. Không sử dụng với liều lượng lớn hơn hoặc ít hơn sự chỉ định của các chuyên gia.

Ngoài ra khi sử dụng Axit axetic để nhỏ tai,  người bệnh nên loại bỏ hết ráy tai hoặc các mảnh vụn đang có trong tai. Mục đích của việc làm này là giúp thuốc thẩm thấu nhanh vào các tế bào da tại vùng tai mà không bị lãng phí cho các tế bào sừng (mảnh vụn). Đồng thời việc loại bỏ ráy tai sẽ giúp tai sạch sẽ, không còn môi trường cho vi khuẩn và nấm sinh sôi, phát triển.

Sau khi làm sạch tai người bệnh sẽ tiến hành dùng Axit axetic theo 2 cách sau:

Nhỏ trực tiếp

Thực hiện nhỏ tai với Axit axetic theo các thao tác dưới đây:

• Bước 1: Nằm nghiêng hoặc ghé đầu sang một bên sao cho phần tai nhiễm trùng hướng lên trên.
• Bước 2: Dùng tay đưa ống nhỏ lên cao trên tai và nhỏ số giọt Axit axetic theo chỉ định của bác sĩ vào tai.
• Bước 3: Giữ đầu nghiêng trong khoảng 2 phút để thuốc không bị chảy ra ngoài. Hoặc có thể dụng miếng bông để giữ thuốc tiếp xúc với vùng tai bị viêm của mình.
• Bước 4: Thực hiện lại các thao tác trên đối với phần tai còn lại.

Dùng bông

Ngoài cách nhỏ trực tiếp Axit axetic vào tai, người bệnh còn có thể dùng bông để hỗ trợ quá trình điều trị viêm tai ngoài của mình theo các bước như sau:

• Bước 1: Lấy một miếng bông nhỏ còn sạch ngâm với vài giọt thuốc Axit axetic rồi nhét vào tai. Ngoài ra bạn cũng có thể thực hiện thao tác này bằng cách cho một lượng bông vừa đủ vào tai, nhỏ thêm vài giọt thuốc vào bông rồi ngâm trong ống tai.
• Bước 2: Để bông đã được ngâm Axit axetic trong tai ít nhất 24h, cứ sau 4-6h lại nhỏ thêm 3-5 giọt Axit axetic để giữ ẩm cho bông.
• Bước 3: Sau khi tháo bông, bạn có thể nhỏ trực tiếp vài giọt Axit axetic vào tai từ 3-4 lần/ ngày. Lưu ý chỉ sử dụng số lần thuốc nhỏ mà bác sĩ đã chỉ định.

Lưu ý: Dạng thuốc này chỉ dùng cho tai. Tuyệt đối không bôi, nhỏ vào mắt, mũi hoặc uống thuốc trực tiếp. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào trong quá trình sử dụng thuốc bạn có thể gọi để hỏi ý kiến của bác sĩ điều trị riêng.

Dạng thuốc bôi âm đạo

Để sử dụng Axit axetic bôi âm đạo người bệnh cần tuân thủ theo đúng hướng dẫn và chỉ định của bác sĩ. Cụ thể:

• Thuốc chỉ thực hiện bôi trong vùng âm đạo, tuyệt đối không dùng để uống.
• Tốt nhất là nên dùng thuốc vào buổi sáng và buổi tối mỗi ngày.
• Trước khi tiến hành thao tác bôi Axit axetic cho vùng kín bạn cần rửa sạch tay và vùng kín.
• Đối với dụng cụ thụt rửa nếu tái sử dụng cần phải tháo rửa sạch bằng nước ấm và xà phòng rồi lau khô trước khi sử dụng để tránh viêm nhiễm.
• Để ngăn và giữ thuốc trong âm đạo bạn có thể dùng băng vệ sinh để tránh thuốc chảy ra làm bẩn quần áo.
• Trong quá trình dùng Axit axetic để điều chỉnh nồng độ pH cho âm đạo, các bác sĩ có thể sẽ kê thêm thuốc một số chống chống nấm hoặc thuốc kháng sinh để điều trị. Vì vậy, bạn hãy tuân thủ chỉ dẫn của bác sĩ trong thời gian điều trị cho đến khi các triệu chứng cải thiện.

Liều lượng quy định dùng Axit axetic

Khi dùng Axit axetic bạn nên thận trọng, không tự ý điều chỉnh liều lượng khi chưa có sự cho phép của bác sĩ. Thông thường khi sử dụng loại thuốc này người bệnh nên tuân theo liều dùng dưới đây.

Liều lượng cho người lớn:

• Nhỏ 4-6 giọt Axit axetic vào mỗi bên tai cho một lần sử dụng.

Liều lượng cho trẻ em:

• Hiện tại vẫn chưa có nghiên cứu về công dụng, liều dùng khi dùng loại thuốc này cho trẻ nhỏ. Vì vậy nên hạn chế dùng Axit axetic cho đối tượng này. Trong trường hợp thực sự cần thiết, người bệnh nên liên hệ với bác sĩ để được tư vấn một cách cụ thể.

Hướng dẫn bảo quản và tiêu hủy thuốc

Cũng giống như các loại thuốc khác Axit axetic cũng có cách bảo quản và tiêu hủy riêng của mình. Dưới đây là một vài hướng dẫn hữu ích cho người bệnh.

Bảo quản

Để đảm bảo thuốc không bị biến chất, làm ảnh hưởng đến hiệu quả của quá trình điều trị, người bệnh nên bảo quản Axit axetic đúng cách.

• Không để thuốc tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, nơi ẩm ướt như: Phòng tắm, ngăn đá, ngăn mát của tủ lạnh. Nên bảo quản Axit axetic ở nơi khô ráo, thoáng mát.
• Trẻ em là đối tượng rất hiếu động vì vậy nên để thuốc xa tầm tay của chúng để đảm bảo an toàn.
• Ngoài ra nếu nhà có nuôi thú cưng, bạn cũng nên bảo quản thuốc ở nơi xa chỗ vui chơi của chúng.
• Trên nhãn thuốc luôn có hướng dẫn cách bảo quản. Vì vậy tốt nhất bạn nên đọc qua và thực hiện theo đúng yêu cầu trên đó.

Tiêu hủy

Nếu thuốc đã hết hạn hoặc không còn nhu cầu sử dụng bạn không nên tiêu hủy thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ hoặc gọi cho nhân viên xử lý rác thải để tiêu hủy thuốc an toàn, không gây ô nhiễm môi trường. Tuyệt đối không vứt thuốc bừa bãi ra đường, xuống bồn cầu hoặc cống thoát nước.

Những lưu ý khi sử dụng Axit axetic để đảm bảo an toàn

Để đảm bảo hiệu quả và an toàn khi sử dụng loại thuốc này bạn nên lưu ý một số vấn đề sau trong quá trình điều trị bệnh.

Trước khi sử dụng Axit axetic bạn cần làm gì?

Bạn nên nói với bác sĩ, dược sĩ các vấn đề sau trước khi sử dụng thuốc:

• Bạn đang trong thời kỳ mang thai, cho con bú hoặc dự định mang thai trong thời gian sắp tới.
• Bạn đang dùng các loại thuốc điều trị những căn bệnh khác bao gồm cả thuốc kê đơn, không kê đơn, thực phẩm chức năng, viên uống bổ sung, hay các thảo dược.
• Bạn đang hoặc có tiền sử mắc các bệnh lý nguy hiểm như: Gan, thận, tim, huyết áp, tiểu đường.
• Bạn đang có ý định dùng Axit axetic cho trẻ em hoặc người cao tuổi.
• Bạn có tiền sử dị ứng với các thành phần của Axit axetic.

Cẩn trọng với những tác dụng phụ có thể gặp

Khi sử dụng Axit axetic người bệnh có thể gặp một số tác dụng phụ không mong muốn với cơ thể. Tuy nhiên không phải ai cũng gặp phải những tác dụng phụ này và không phải tác dụng phụ nào của thuốc cũng nguy hiểm nên không cần phải quá lo lắng.

Bạn nên ngừng thuốc và gọi cho bác sĩ để được điều chỉnh liều dùng hoặc có chỉ định phù hợp nếu gặp phải tình trạng suy giảm thính giác tạm thời.

Ngoài ra nếu thấy cơ thể xuất hiện các triệu chứng như: Tai bị đau rát, sưng hoặc đỏ người bệnh cũng cần ngừng ngay thuốc và đến gặp bác sĩ để được sơ cứu và xử lý kịp thời .

Theo các chuyên gia thì việc sử dụng Axit axetic hiếm khi gặp phải tình trạng dị ứng. Tuy nhiên, bạn cũng không nên quá chủ quan hãy gọi cấp cứu ngay nếu thấy bất kỳ triệu chứng dị ứng nào trở nên trầm trọng: Phát ban, khó thở, chóng mặt, ngứa hay sưng ở tai, lưỡi, cổ họng.

Tương tác thuốc

Theo các chuyên gia Axit axetic có thể làm thay đổi hoạt tính và giảm tác dụng của một số loại thuốc mà bạn đang dùng hoặc làm khả năng gặp các tác dụng phụ của thuốc.

Vì vậy, để tránh tình trạng này, tốt nhất bạn nên liệt kê tất cả danh sách các loại thuốc mà mình đang sử dụng (bao gồm cả thuốc kê đơn và không kê đơn, thảo dược, thực phẩm chức năng) để bác sĩ xem xét và chỉ định phù hợp.

Khi dùng thuốc nhỏ tai

• Không kết hợp dùng Axit axetic dạng nhỏ tai với các loại thuốc khác.
• Tuyệt đối không tùy tiện sử dụng loại thuốc này để điều trị các vấn đề khác ở tai trừ khi bác sĩ yêu cầu.
• Trong quá trình điều trị người bệnh nên giữ tai sạch sẽ, khô ráo, hạn chế đi bơi và làm ướt tai . Vì ẩm ướt là môi trường thuận lợi để vi khuẩn và nấm phát triển mạnh.

Khi dùng thuốc bôi âm đạo

• Trong trường hợp vô tình để mắt, mũi hoặc miệng tiếp xúc trực tiếp với thuốc Axit axetic bôi âm đạo người bệnh cần nhanh chóng rửa sạch với nước để tránh nguy hiểm cho cơ thể,
• Ngoài việc dùng thuốc, người bệnh nên mặc quần rộng, chất tổng hợp tự nhiên để tránh gây khó chịu cho vùng kín.
• Trong quá trình dùng Axit axetic để bôi âm đạo mà vùng kín lại tiết ra nhiều chất dịch, có mùi hôi, ngứa hoặc có dấu hiệu nhiễm trùng thì gọi ngay cho bác sĩ để được điều trị kịp thời.

Thực phẩm ảnh hưởng gì đến hiệu quả của thuốc?

Theo các chuyên gia rượu, bia, thuốc lá hay cafe là những loại thực phẩm có ảnh hưởng nhất định đến hiệu quả điều trị của một số loại thuốc. Vì vậy khi sử dụng Axit axetic để điều trị viêm tai ngoài bạn nên hỏi qua ý kiến bác sĩ về các loại thực phẩm này.

Làm gì khi quên liều Axit axetic?

Cùng giống như đa số các loại thuốc khác, nếu quên liều dùng Axit axetic bạn nên bổ sung càng sớm càng tốt. Tuy nhiên nếu đã đến liều kế tiếp bạn hãy dùng thuốc theo đúng kế hoạch và bỏ qua liều đã quên.

Đừng cố bù liều bằng cách gộp liều đã quên và liều kế tiếp để dùng trong một lần. Việc làm này có thể khiến sức khỏe của bạn bị tổn thương vì quá liều.

Làm gì quá liều?

Nếu vô tình dùng Axit axetic quá liều bạn đừng vội lo lắng trừ trường hợp cơ thể gặp các tác dụng phụ hoặc có triệu chứng dị ứng nghiêm trọng. Nếu tình trạng xấu này xảy ra bạn cần gọi ngay 115, liên lạc với bác sĩ chuyên môn hoặc đến cơ sở y tế gần nhất để được cấp cứu.

Trên đây là toàn bộ thông tin về Axit axetic. Để đảm bảo an toàn cho sức khỏe và lựa chọn được phương pháp điều trị hiệu quả trước khi sử dụng loại thuốc này bạn nên hỏi ý kiến bác sĩ để có lời khuyên hữu ích nhất.