Thuốc Buscopan: Công dụng, liều dùng và những lưu ý quan trọng

Buscopan là thuốc biệt dược được dùng phổ biến và có nhiều công dụng vượt trội hiện nay. Đây được coi là giải pháp giúp giảm nhanh cơn đau của hội chứng ruột kích thích và đau bụng kinh. Vậy loại thuốc này có công dụng gì, cách dùng và giá bán ra sao, hãy cùng bài viết dưới đây tìm hiểu chi tiết.

Buscopan là thuốc gì?

• Tên gốc là: Hyoscine.
• Tên biệt dược là: Buscopan®.
• Thuộc phân nhóm là: Thuốc chống co thắt.

Buscopan là loại thuốc thuộc phân nhóm thuốc chống co thắt, thường dùng để điều trị các bệnh co thắt cơ trơn tại các bộ phận như: Đường tiêu hóa, đường niệu và tử cung. Ngoài ra thuốc còn dùng để hỗ trợ phòng và điều trị tình trạng đau bụng do kinh nguyệt ở phụ nữ.

Buscopan được sản xuất tại công ty Boehringer Ingelheim pharma GmbH P & Co., KG của Đức với thành phần chính là hoạt chất Hyoscine – N – Butylbromide và các tá dược cần thiết.

Hiện sản phẩm được nhập khẩu và phân phối tại các nước trên khắp thế giới, là một trong những thuốc chống co thắt được dùng nhiều nhất trong y khoa.

Các dạng bào chế và hàm lượng của thuốc

Buscopan được sản xuất và bào chế thành 2 loại chính: Dung dịch tiêm và viên nén. Ở mỗi dạng bào chế, thuốc lại được sản xuất với những hàm lượng khác nhau. Cụ thể:

• Dạng viên nén: Buscopan được bào chế với hàm lượng 10mg/ viên, mỗi hộp gồm 50 viên.
• Dạng dung dịch tiêm: Buscopan được bào chế với hàm lượng 20mg/ml cho 1 ống, mỗi hộp gồm 10 ống.

Cơ chế và tác dụng của Buscopan

Được dùng nhiều trong thuốc kê đơn, thế nhưng không phải bệnh nhân nào cũng hiểu và nắm rõ công dụng của loại thuốc này.

Cơ thế hoạt động

Theo đó tác dụng của Buscopan đến từ thành phần chính của thuốc là hoạt chất Hyoscine – N – Butylbromide. Sau khi vào cơ thể theo đường uống, thuốc sẽ được hấp thụ và chuyển hóa tại gan, rồi được phân bố đến các mô, tế bào, cơ quan trong cơ thể.

Với cơ chế phong bế không để chất dẫn truyền xung thần kinh (acetylcholin) gắn vào thụ thể, giúp các cơ trơn, cơ tim giảm co bóp và trường lực hiệu quả. Đồng thời Buscopan không đi vào hệ thần kinh trung ương do không có thụ thể hay chất vận chuyển qua hàng rào máu não nên không gây ảnh hưởng cho não.

Sau khi thực hiện xong vai trò của mình, các hoạt chất Hyoscine – N – butylbromide sẽ nhanh chóng được bài trừ qua phân và nước tiểu, chu kỳ bài trừ là 8 tiếng.

Tác dụng của thuốc Buscopan

Với cơ chế hoạt động có chọn lọc, Buscopan được dùng với các công dụng sau:

• Điều trị triệu chứng của hội chứng ruột kích thích như: Co thắt ruột, co thắt dạ dày, co thắt đại tràng, co thắt ống mật.
• Điều trị chứng co thắt bàng quan hoặc hệ tiết niệu hiệu quả.
• Ngoài ra thuốc còn có một số tác dụng quan trọng khác chưa được liệt kê trên nhãn mác. Vì vậy, người bệnh nên tham khảo và hỏi ý kiến bác sĩ trước khi dùng Buscopan để trị bệnh.

Đối tượng chỉ định

Dựa trên cơ chế tác động và công dụng trị bệnh hiệu quả, Buscopan được chỉ định dùng cho một số đối tượng dưới đây.

Dạng viên nén:

• Những người bị co thắt dạ dày trong hội chứng ruột kích thích, loét dạ dày, tá tràng.
• Những người bị đường mật co thắt trong viêm túi mật, viêm đường dẫn mật.
• Những người bị co thắt đường niệu, đường sinh dục như: Đau bụng kinh, viêm bể thận, sỏi thận, viêm bàng quang.

Dạng dung dịch tiêm:

• Những bệnh nhân bị hội chứng co thắt cấp tính như: Đau quặn mật, đau quặn thận, viêm tụy, đẻ khó do co thắt tử cung.
• Ngoài ra dạng thuốc này còn được dùng trong quá trình chẩn đoán và điều trị như: Nội soi dạ dày, tá tràng hoặc chụp X quang.

Chống chỉ định

Theo khuyến cáo của nhà sản xuất, những đối tượng dưới đây không nên sử dụng Buscopan.

Dạng viên nén

• Tuyệt đối không dùng sản phẩm cho những người bị mẫn cảm hoặc dị ứng với thành phần của Buscopan.
• Những người bị nhược cơ, to kết tràng cũng bị cấm sử dụng Buscopan.

Dạng dung dịch tiêm

• Người dị ứng với thành phần của thuốc chắc chắn không được sử dụng Buscopan dưới bất cứ hình thức nào.
• Không dùng Buscopan dạng tiêm cho người bị hẹp cơ học đường tiêu hóa.
• Những người bị tăng nhãn áp, phì đại tiền liệt tuyến kèm ứ nước tiểu cũng không nên sử dụng loại thuốc này.
• Người bị nhịp tim nhanh, nhược cơ cũng nên hạn chế sử dụng Buscopan dạng tiêm.
• Ngoài ra những bệnh nhân đang dùng thuốc chống đông máu không nên dùng Buscopan dạng tiêm bắp vì có thể xuất hiện tụ máu trong cơ. Trường hợp này có thể cân nhắc tiêm dưới da hoặc tĩnh mạch cho các bệnh nhân.

Cách sử dụng Buscopan hiệu quả

Cũng giống như các loại thuốc khác, trước khi sử dụng Buscopan người bệnh nên đọc kỹ hướng dẫn trên mác thuốc hoặc hỏi ý kiến bác sĩ. Tuyệt đối không tự ý thay đổi cách và thời gian sử dụng thuốc hoặc phối hợp các loại thuốc khác mà chưa có chỉ dẫn của người có chuyên môn.

Tùy vào từng dạng bào chế mà cách dùng sẽ có sự khác nhau.

Đối với dạng viên nén:

• Nuốt cả viên khi uống, tuyệt đối không bẻ đôi, nghiền nát hoặc hòa tan với nước. Vì sẽ khiến thời gian phát huy tác dụng của thuốc bị chậm lại.
• Chỉ dùng nước lọc khi uống Buscopan, không phối hợp với bất kì loại nước nào khác.
• Hạn chế dùng chung hoặc sử dụng trước và sau khi uống các loại nước có cồn, ga, chất kích thích. Vì có thể làm thay đổi khả năng hấp thụ và cơ chế hoạt động của thuốc.
• Theo khuyến cáo của nhà sản xuất, người bệnh nên sử dụng Buscopan sau khi ăn để tránh gây ảnh hưởng đến dạ dày.

Đối với dung dịch tiêm:

• Tốt nhất bạn nên tới gặp bác sĩ hoặc các chuyên gia y tế để được tiêm đúng kỹ thuật. Tuyệt đối không tự ý tiêm thuốc vào cơ thể nếu không có chuyên môn về y khoa.
• Tùy vào tình trạng của người bệnh các bác sĩ sẽ lựa chọn hình thức tiêm khác nhau như: Tiêm tĩnh mạch, tiêm bắp, tiêm dưới da.

Liều dùng quy định

Khi sử dụng Buscopan người bệnh cần tuân thủ theo liều lượng quy định dưới đây. Việc tự ý tăng liều, giảm liều hoặc dừng thuốc đột ngột đều gây ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị bệnh.

Đối với dạng viên nén:

• Đối với người lớn và trẻ em trên 6 tuổi: Dùng từ 1-2 viên/ lần, ngày uống 3-5 lần.
• Đối với phụ nữ muốn phòng và điều trị đau bụng do nguyệt sự thì: Dùng từ 2 ngày trước khi đến chu kỳ kinh nguyệt và duy trì liên tục trong vòng 5 ngày.

Đối với dung dịch tiêm Buscopan:

• Người lớn và trẻ em trên 12 tuổi: Thì dùng 1-2 ống/ ngày, chia làm nhiều lần trong ngày, có thể tiêm tĩnh mạch, tiêm bắp hoặc tiêm dưới da đều được. Liều dùng tối đa không nên vượt quá 100mg/ ngày.
• Đối với trẻ sơ sinh và trẻ em nhỏ hơn 12 tuổi: Tình trạng nghiêm trọng có thể có thể dùng từ 0,3- 0,6mg/ kg/ ngày để tiêm tĩnh mạch, tiêm bắp hoặc tiêm dưới da. Lưu ý nên chia nhỏ thành nhiều lần trong ngày và không được vượt quá 1,5 mg/ kg/ ngày.

Những tác dụng phụ có thể xảy ra khi dùng Buscopan

Dù có tác dụng mạnh và khá hiệu quả, tuy nhiên việc dùng Buscopan không đúng cách vẫn có thể gây ra những tác dụng phụ không mong muốn.

Đối với dạng viên nén:

• Thuốc có khả năng gây giãn đồng tử nhẹ hoặc tăng nhịp tim.
• Ức chế dịch tiết tại một số cơ quan như tuyến nước bọt, tuyến mồ hôi và phế quản.
• Ngoài ra thuốc còn có thể làm người bệnh xuất hiện triệu chứng khó thở, dị ứng về da (tuy nhiên rất hiếm).
• Một số trường hợp hiếm, Buscopan sẽ gây ảnh hưởng đến hệ thần kinh như: Làm xuất hiện ảo giác, đau đầu, chóng mặt thậm chí là mê sảng.

Đối với dung dịch tiêm:

Ngoài những tác dụng phụ nêu ở dạng viên nén thì Buscopan dạng dung dịch tiêm còn gây:

• Rối loạn điều tiết, tuy nhiên thường nhẹ và tự giới hạn.
• Bên cạnh đó, nhà sản xuất cũng đã ghi nhận trường hợp bệnh nhân sốc phản vệ, tuy nhiên trường hợp này rất hiếm.

Tương tác thuốc Buscopan

Buscopan có thể làm thay đổi khả năng hoạt động hoặc làm giảm hiệu quả điều trị của một số loại thuốc khác. Đồng thời chúng cũng có thể làm gia tăng nguy cơ gặp phải những tác dụng phụ không mong muốn.

Vì vậy để đảm bảo an toàn khi dùng Buscopan người bệnh nên hạn chế sử dụng các loại thuốc sau:

• Thuốc chống trầm cảm.
• Thuốc ức chế oxid monoamine như: phenelzine, linezolid, tranylcypromine, isocarboxazid,…
• Thuốc kháng Histamin.
• Thuốc kháng acid.
• Thuốc trị tiêu chảy.
• Ngoài ra một số thực phẩm chức năng, viên uống bổ sung, thảo dược,… cũng có khả năng gây tương tác với Buscopan.

Trên đây chưa phải là tất cả các loại thuốc mà Buscopan có khả năng tương tác. Vì vậy, trước khi sử dụng loại thuốc này người bệnh nên khai báo đầy đủ với bác sĩ các loại thuốc đang sử dụng bao gồm cả thuốc kê đơn và không kê đơn.

Cần lưu ý: Một số loại thuốc mặc dù có khả năng tương tác với nhau. Nhưng trong trường hợp đặc biệt người bệnh vẫn có thể sử dụng cả 2 loại thuốc này cùng nhau. Tuy nhiên, trường hợp này thường ít xảy ra và bác sĩ phải thay đổi liều lượng hoặc có các biện pháp phòng ngừa cần thiết.

Những lưu ý cần thiết khi sử dụng Buscopan

Khi sử dụng loại thuốc này người bệnh nên lưu ý một số vấn đề sau:

Thận trọng khi dùng Buscopan

Trước khi sử dụng Buscopan người bệnh nên khai báo với bác sĩ biết rõ về tình trạng bệnh lý của mình. Bao gồm:

• Tiền sử các bệnh về mắt như: Tăng nhãn áp.
• Tiền sử bệnh tim mạch, bệnh tiêu hóa, phì đại tuyến tiền liệt.
• Tiền sử dị ứng với các thành phần của Buscopan hoặc bất kỳ loại thuốc nào.

Có dùng Buscopan cho phụ nữ có thai hoặc cho con bú không?

Chưa có báo cáo về mức độ độc hại mà Buscopan có thể gây ra cho phụ nữ có bầu hoặc cho con bú. Tuy nhiên, một số nghiên cứu khoa học đã cho thấy loại thuốc này có khả năng gây ảnh hưởng đến chức năng sinh sản trên động vật.

Vì vậy, như một biện pháp phòng ngừa người bệnh nên hạn chế sử dụng Buscopan khi đang trong thời kì có bầu hoặc nuôi con bú.

Nếu thực sự cần thiết phải dùng để điều trị bệnh, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ về lợi ích và tác hại mà chúng mang đến.

Thực phẩm có ảnh hưởng gì đến kết quả điều trị của Buscopan?

Thuốc lá, rượu, bia và đồ uống có cồn là những thực phẩm có khả năng gây ảnh hưởng đến tác dụng và hiệu quả điều trị của Buscopan. Vì vậy, hãy hạn chế nhóm thực phẩm trên nếu đang dùng Buscopan.hoặc bất cứ loại thuốc điều trị nào khác.

Bên cạnh đó, người bệnh nên xây dựng chế độ ăn uống khoa học. Thường xuyên bổ sung các loại vitamin, dưỡng chất cần thiết cho cơ thể để góp phần nâng cao hiệu quả điều trị bệnh.

Quá liều và cách xử lý

Trong trường hợp dùng thuốc quá liều người bệnh có thể bị sốc phản vệ (chủ yếu xảy ra khi tiêm Buscopan quá liều). Ngoài ra còn có thể gặp các triệu chứng khác như: Tim đập nhanh, vã mồ hôi, khô miệng.

Trường hợp nghiêm trọng sẽ bắt gặp tình trạng đau bụng  không rõ nguyên nhân kèm sốt, buồn nôn hoặc đại tiện có máu.

Với những trường hợp quá liều người bệnh nên xử lý như sau:

• Gọi cho 115 hoặc đến gặp trực tiếp bác sĩ để được sơ cứu kịp thời.
• Có thể phải rửa ruột khi liều dùng vượt quá xa liều cho phép.
• Trong trường hợp liệt hô hấp: Có thể cân nhắc đặt dụng cụ hô hấp nhân tạo, trường hợp bí tiểu có thể phải đặt ống thông.

Quên liều Buscopan và cách xử lý

Việc quên liều thuốc thường xuyên sẽ khiến quá trình điều trị không đạt kết quả như mong muốn: Bạn có thể phải kéo dài thời gian dùng Buscopan hoặc thay đổi thuốc điều trị khác. Vì vậy, hãy hạn chế tình trạng quên thuốc bằng cách nhờ người thân hoặc đặt các dụng cụ nhắc giờ.

Trong trường hợp bị quên, bạn có thể xử lý bằng cách sau:

• Uống lại ngay sau khi nhớ ra, tốt nhất là sau 1-2 tiếng tính từ thời gian quên.
• Nếu thời gian quên đã quá xa thì hãy dùng liều kế tiếp theo đúng kế hoạch.
• Tuyệt đối không bù liều bằng cách gộp chung 2 liều với nhau.

Cách bảo quản thuốc Buscopan

Người bệnh nên bảo quản thuốc theo nguyên tắc dưới đây để tránh làm mất tác dụng điều trị:

• Bảo quản thuốc ở nhiệt độ phòng và không để quá 30°C.
• Đặt thuốc nơi an toàn, khô ráo, thoáng mát ngoài tầm tay trẻ em.
• Tuyệt đối không để thuốc ở những nơi ẩm ướt và có ánh sáng trực tiếp.
• Trong trường hợp thuốc bị ẩm mốc, hết hạn hoặc có mùi người bệnh không được tùy tiện vứt vào toilet hay cống xả nước. Mà nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc gọi cho công ty xử lý rác thải tại địa phương để được hướng dẫn đúng cách.

Trên đây là toàn bộ thông tin về thuốc điều trị co thắt cơ trơn Buscopan. Do thuốc có thể gây ra những tác dụng phụ không mong muốn cho người bệnh. Nên nếu cơ thể xuất hiện những biểu hiện lạ, người bệnh cần liên lạc hoặc đến gặp bác sĩ gấp để được tư vấn cách xử lý kịp thời.